Ένα εικαστικό – πολιτιστικό πρόγραμμα για τις τάξεις Ε` & ΣΤ` του Δημοτικού Σχολείου

Αναδημοσίευση από Αντιφασιστική Μνήμη

"Ας είναι καλά η βλακεία και το θράσος της Χρυσής Αυγής", δήλωσαν με ειρωνεία κάποιοι/ες συνάδελφοι της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με αφορμή μια από τις συνηθισμένες επερωτήσεις των βουλευτών της ναζιστικής έκφανσης της Ελληνικής Ακροδεξιάς, με την οποία θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να εκφοβίσουν τους Έλληνες δασκάλους και τις Ελληνίδες δασκάλες. 

"Χάρη στη βλακεία τους", συνέχισαν οι εκπαιδευτικοί σε πρόσφατο σεμινάριο, "πληροφορηθήκαμε για μια πολύ ωραία διδακτική εικαστική προσέγγιση ενός συναδέλφου μας που αποδείχτηκε πολύ χρήσιμη και στις δικές μας τάξεις. Να είναι καλά τα παιδιά που φρόντισαν για την επιμόρφωσή μας!" 

Πράγματι, μετά την επερώτηση της Χρυσής Αυγής, πολλοί εκπαιδευτικοί ενδιαφέρθηκαν για τη διδακτική ενότητα που εφαρμόστηκε σε δημοτικό σχολείο της Νέας Φιλαδέλφειας και την αξιοποίησαν στη δική τους διδακτική πράξη. Ο αριθμός των σχετικών σχολείων έχει ήδη ξεπεράσει τα 20 και αυξάνεται καθημερινά.

"Παράδοξα φαινόμενα" ονομάζονται στην Κοινωνιολογία οι περιπτώσεις στις οποίες τα αποτελέσματα μιας δραστηριότητας είναι ακριβώς αντίθετα από τις αρχικές προθέσεις. Με τέτοια παράδοξα φαινόμενα θα βρίσκονται συνεχώς αντιμέτωποι οι παρείσακτοι της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής  ζωής - μέχρι την οριστική εξαφάνισή τους.    

Παρακάτω δημοσιεύεται η διδακτική προσέγγιση του συναδέλφου μας (όπως αναρτήθηκε στο blog του Αντιφασιστικού Μετώπου Παιδείας). Επιπλέον δημοσιεύονται ένα βιογραφικό του συναδέλφου μας (ενδείκνυται για σύγκριση με αυτό των κ.κ. βουλευτών της Χρυσής Αυγής) και ένα «Ιστορικό προγραμμάτων για υποψήφιους λογοκριτές» που πρόσθεσε πρόσφατα ο ίδιος.

Πρότεινα ένα εικαστικό – πολιτιστικό πρόγραμμα για τις τάξεις Ε` & ΣΤ` του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ν. Φιλαδέλφειας «Σπαθάρη»…

Έκανα μια απλή λειτουργική αναγωγή, ονόμασα το πρόγραμμα: «Ως Πρόσφυγες μπροστά στην μετανάστευση και το ρατσισμό», για να συνδέσω την Βιωμένη απ` τα παιδιά και τους γονείς τους, πενταετή αθέλητη μεταστέγαση του «ιστορικού» 1ου σχολείου της Νέας Φιλαδέλφειας, με τον όρο «προσφυγιά». Η σύνδεση αυτή προοριζόταν να ενταχθεί στην φύση ενός καθαρά εικαστικού προγράμματος προφανώς και με το πολιτιστικό σκέλος του. Η απουσία (ελάχιστα χρόνια υφίσταται η «ειδικότητα» των Εικαστικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση) και υποτίμηση της συστηματικής Εικαστικής Παιδείας σ` ένα τόπο που «γέννησε» σπουδαίους Εικαστικούς δημιουργούς και ανυπέρβλητα έργα, οδηγεί σε τραγικές παρανοήσεις…

Ο όρος «πρόσφυγας» στο πλαίσιο του προγράμματος, εξετάζεται (προσαρμοζόμενος στην ηλικιακή ομάδα που απευθύνεται και το συνολικό επίπεδο), ως η διαδικασία πραγμάτωσης της «ιδέας» σε έργο. Μεταφέροντας τον πολιτισμό της σκέψης μας σε απτό εικαστικό δημιούργημα μετέχουμε μιας διαδικασίας που μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε κριτικά, να εξετάζουμε παραμέτρους να εμβαθύνουμε φυσιολογικά.

Όπως στις «Τραγωδίες» επιζητούμε την «λύση», την αποκλιμάκωση, έτσι και στο εν λόγω πρόγραμμα επιδιώκουμε την αποφόρτιση του στυλιζαρίσματος, που εγκλωβίζει την σκέψη. Σκοπός του προγράμματος είναι να δημιουργήσει ελεύθερα σκεπτόμενους μαθητές, που με αντιληπτικές ικανότητες και εξελικτική αυτογνωσία θα συμβάλλουν στον «πλούτο» της κοινωνίας μας, ως συμμέτοχοι, και όχι ως θύματα ή θύτες.

Εισαγωγή στην «Εικαστική Αντίληψη»

Η εφαρμογή του μαθήματος των «εικαστικών», από καθηγητές της εν λόγω ειδικότητας, στο πλαίσιο του ωρολογίου προγράμματος των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, υφίσταται ελάχιστα χρόνια και μόνο για τα λεγόμενα «πιλοτικά» δημοτικά σχολεία. Συνέπεια αυτής της «ολιγωρίας» του υπουργείου παιδείας είναι, στον τόπο που γέννησε σπουδαία δείγματα τέχνης και πολιτισμού, για τα οποία εμείς οι τωρινοί Έλληνες, θεωρούμαστε «φυσικοί επικαρπωτές»… να τελούν εν υπνώσει οι φυσιολογικές λειτουργίες της οπτικής αντίληψης! Με απλά λόγια, τόσο τα αισθητήρια όργανα όσο και ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρειάζεται χρόνο και εκπαίδευση ώστε να διαβεί το στάδιο του «κοιτάω» και να περάσει στο στάδιο του «βλέπω». «Βλέπω» σημαίνει κατανοώ, καταλαβαίνω, έχω άποψη, γιατί μπορώ να αναλύσω να εξηγήσω, να δεχτώ άλλες απόψεις και να εξελίξω την προσωπικότητά μου, συμβάλλοντας οργανικά στην κοινωνία μας. Το κενό που διαπιστωμένα έχει προκύψει και μάταια προσπαθούν να καλύψουν «διορθώνοντας» τακτικά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, οφείλουμε να εξαλείψουμε στην πρωτοβάθμια. Διατηρώντας την φυσιολογία της αντίληψης στους μαθητές, ενισχύεται ανάλογα, η περιέργεια και η ερευνητική τους διάθεση. Έτσι προκαλείται η δημιουργική ενεργητικότητα τους και αναδεικνύεται η ιδιοσυγκρασιακή τους ιδιαιτερότητα.

Αυτό οδηγεί στην αυτοεκτίμηση και αυτογνωσία… με «εργαλείο» τον εικαστικό τρόπο αντίληψης.

«Πως βγαίνουν οι τίτλοι»

Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ν.Φιλαδέλφειας για 5ο συνεχές σχολικό έτος παραμένει προσωρινά μεταστεγαζόμενο και οι μαθητές του μετακινούνται τουλάχιστον 2 χιλιόμετρα μακριά από την φυσική τους έδρα για να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους.

Η ημέρα που ανακοινώθηκε το στεγαστικό πρόβλημα και η αναγκαστική μεταστέγαση, ήταν η ημέρα «αγιασμού» για την καινούργια σχολική χρονιά και η πρώτη, ολοκαίνουργια για την κόρη μου στο Δημοτικό. Μετά τον αρχικό εκνευρισμό δήλωσα δημοσίως πέρα από αιφνιδιασμένος… πρόθυμος να συμβάλλω όπως μπορώ, τόσο ως γονέας, αλλά και ως εκπαιδευτικός, στην εξομάλυνση των επικείμενων προβλημάτων.

Ήταν προφανές ότι αυτού του τύπου ο «ξεριζωμός» ενός σχολείου, θα είχε και παιδαγωγικές συνέπειες. Από τότε προσφέρθηκα εθελοντικά και χρησιμοποίησα για πρώτη φορά τον όρο «παιδαγωγικά αντίμετρα». Κάθε διαπιστωμένο ή πρόδηλο πρόβλημα που προκύπτει ως συνέπεια των συνθηκών της αθέλητης μεταστέγασης που βιώνουν τα παιδιά καθημερινά, προφανώς πρέπει να τυχαίνει οργανωμένης αντιμετώπισης.

Έτσι, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, από τότε που έγινε αποδεκτή η εθελοντική προσφορά μου, εγκρίθηκε η πρότασή μου για το 2ο στη σειρά εικαστικό – πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο:

«Ως πρόσφυγες μπροστά στη μετανάστευση και τον ρατσισμό»

Στόχος του προγράμματος ήταν η εξοικείωση των μαθητών με την βιωματική και αντιληπτική φύση των εικαστικών, μέσω της πράξης της έκθεσης και της παρατήρησης και η εξάσκησή τους στην συγκέντρωση, στην πνευματική ευρύτητα και στην αυτό-οργάνωση, ώστε να μπορούν να λειτουργούν με αυτοπεποίθηση και ομαδοσυνεργατικά για το κοινό καλό.

Αφορμή για την πρόταση του εν λόγω προγράμματος, στάθηκε η σύνδεση της βιωμένης απ` τα παιδιά και τους γονείς τους, πενταετούς αθέλητης μεταστέγασης του «ιστορικού»1ου Δημοτικού Σχολείου της Νέας Φιλαδέλφειας, με τον όρο «προσφυγιά». To βίωμα των «συνθηκών» είναι η αφετηρία, αλλά και η ορίζουσα που συνδέει την εικαστική πράξη με την ιστορική μνήμη. Έτσι τα παιδιά θα είναι υπερήφανα όχι μόνο για ό,τι έκαναν και άντεξαν οι πρόγονοί τους, αλλά και για τα δικά τους έργα, μέρος της δικής τους ιστορίας.

Πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο:

«Ως Πρόσφυγες, μπροστά στη Μετανάστευση και τον Ρατσισμό»

Για τους μαθητές των τμημάτων της Ε’ και Στ’ τάξης

Του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ν. Φιλαδελφείας

Από τον Φ.Β.

Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ:

1. Εξοικείωση με την μεθοδολογία των εικαστικών μέσω της πρακτικής εφαρμογής – παραγωγής έργου.

2. Εμπειρική ανάπτυξη της αντιληπτικής ικανότητας μέσω ανάλυσης έργου.

3. Εισαγωγή στην αναφορικότητα των εικαστικών, από την μιμητική στην «δημιουργική» εικονολογία

4. Συγκέντρωση και αρχειοθέτηση υλικού, υποστηρικτικού – προσδιοριστικού, των εννοιών της θεματικής.

5. Εφαρμογή συνθηκών εργαστηρίου για την δημιουργία ομαδοσυνεργατικού έργου.

6. Επέκταση των λειτουργικών παραμέτρων του εικαστικού εργαστηρίου, σε αντίστοιχα εργαστήρια και άλλων μορφών τέχνης, επισκέψεις, συνεργασίες.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

1. Διατύπωση - συμφωνία των όρων και ορίων που προσδιορίζουν την έννοια της τάξης. Φυσιολογία των συμβάσεων, όπως των «ρόλων» στην εκπαιδευτική διαδικασία, δεσμεύσεις, διεκδικήσεις.

2. Ταχύρυθμο πρόγραμμα εισαγωγής στο μάθημα των εικαστικών, σειρά ασκήσεων που αξιολογούν κινησιολογικά, αντιληπτικά, ιδιοσυγκρασιακά – εκτελεστικά χαρακτηριστικά των μαθητών.

3. Τακτικές εξατομικευμένης αξιολόγησης για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και μέσω αυτής, της ομαδοσυνεργατικής αποτελεσματικότητας.

4. Ενσωμάτωση των ειδικών χαρακτηριστικών του εν λόγω πολιτιστικού προγράμματος στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής – εικαστικής διαδικασίας. Από την κυριολεκτική στην μεταφορική χρήση των όρων της θεματικής, με αντιστοίχηση, τόσο στο πεδίο της αναφορικής εικονολογίας, όσο και στην βιωματική κατάσταση, της διαδικασίας παραγωγής έργου.

5. Έμφαση στην ιδιαίτερη φύση της εικαστικής προσέγγισης. Προσαρμογή της συμβατικής εφαρμογής ρόλων στο δημιουργικό επίπεδο της αισθητικής – εποπτικής διαδικασίας. Κυκλική εναλλαγή υπευθύνων και ιεράρχησης στους

τομείς: α) Συγκέντρωσης υλικού, β) Οργάνωσης λειτουργίας ομάδας, γ) Εκτέλεσης συγκεκριμένου έργου, δ) Παρουσίασης δημοσιοποίησης.

6. Θεωρητική προσέγγιση, δομές ιεράρχησης, αρχειοθέτησης – αναφορές στο ιστορικό πλαίσιο πρακτικών που εφαρμόστηκαν σε όλο τον πλανήτη και αναδεικνύουν και δρομολογούν την ένταξη της ατομικής «ιδιοσυγκρασιακής» δημιουργικότητας ως λειτουργικής στο εικαστικό, διανοητικό, πολιτιστικό περιβάλλον (προβολές διαφανειών, video, ντοκυμαντέρ, κ.ά.)

7. Χρήση τεχνικών «κολλάζ», «ανσαμπλάζ» με στόχο την κατασκευή σκηνογραφικού υλικού. Επίσκεψη και πιθανή συνεργασία με την θεατρική ομάδα του 3ου Γυμνασίου Μοσχάτου. Πρόταση συνεργασίας προς την Α.Σ.Κ.Τ.

Χρονοδιάγραμμα

2ωρο εβδομαδιαίο πολιτιστικό πρόγραμμα, για τις τάξεις Ε’ & ΣΤ’ με 6μηνη διάρκεια, και προτεινόμενες ώρες & ημέρες εφαρμογής: Τρίτη 1η – 2η ώρα , Πέμπτη 1η – 3η ώρα, (στην περίπτωση αδυναμίας από την σχολική μονάδα να ενταχθεί το πρόγραμμα στις προαναφερθείσες ημέρες και ώρες, προσθέτω με επιφύλαξη την Παρασκευή 1η – 4η ώρα).

Ως σύντομο βιογραφικό «επισυνάπτω»: 

Φ. Β. Καθηγητής Εικαστικών Π.Ε. 08 με οργανική θέση στο Γυμνάσιο Νεαπόλεως Λασιθίου Κρήτης. Αποσπασμένος για το σχολικό έτος 2012-2013 στο 5ο Δημοτικό Ν. Φιλαδέλφειας. Αποφοίτησα από το τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με πτυχίο Ζωγράφου το 1995. Από τότε εργάζομαι αδιαλείπτως στο αντικείμενό μου, που για μεγαλύτερη ακρίβεια αφορά την «τρισδιάστατη» Ζωγραφική, (Κατασκευές – Εγκαταστάσεις). Διατέλεσα Πρόεδρος της Ένωσης Πτυχιούχων Α.Σ.Κ.Τ. (2000-2001) και υπεύθυνος Εκδηλώσεων του συλλόγου (2000-2004), με δεκάδες εκθέσεις κάθε κλίμακας, τόσο στους χώρους της Ενώσεως όσο και σε όλη την Ελλάδα. Παρακολούθησα το πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης για την «Οργάνωση Πολιτιστικών Εκδηλώσεων» (500 ωρών 15/5/2000-22/11/2000), στο Κ.Ε.Κ. «Ηριδανός». Πραγματοποιώ Πολιτιστικά Προγράμματα εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας, αδιαλείπτως από το 2009.Είμαι μόνιμος εκπαιδευτικός από το 2006 (μέσω ΑΣΕΠ) έχοντας διετή προϋπηρεσία στην ιδιωτική δευτεροβάθμια και πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

«Ιστορικό προγραμμάτων για υποψήφιους λογοκριτές»

2012-2013 1ο Δημοτικό Ν. Φιλαδέλφειας«Ως πρόσφυγες μπροστά στη μετανάστευση και τον ρατσισμό» Εικαστικό πολιτιστικό πρόγραμμα.- (εθελοντικό). Εκπονήθηκε (από τον Φ.Β. καθηγητή εικαστικών ΠΕ08), εγκρίθηκε (με ομόφωνη απόφαση από τον σύλλογο διδασκόντων του σχολείου και την οικία σχολική σύμβουλο),ΔΕΝ πραγματοποιήθηκε.(με ομόφωνη απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και αιτιολόγηση το ότι δεν συναίνεσαν όλοι οι γονείς [2στους 40] )

2011-2012 1ο Δημοτικό Ν. Φιλαδέλφειας«Το Βίωμα στην εφαρμογή και αντίληψη του εικαστικού έργου» Εικαστικό διδακτικό πρόγραμμα – (εθελοντικό). Εκπονήθηκε (από τον Φ.Β. καθηγητή εικαστικών ΠΕ08), εγκρίθηκε (με ομόφωνη απόφαση από τον σύλλογο διδασκόντων του σχολείου και την οικία σχολική σύμβουλο), πραγματοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε με ανάλυση των αποτελεσμάτων μέσα από τετρασέλιδη έκθεση της χρονολογημένης διαδικασίας και των σχετικών συμπερασμάτων. Ο φερόμενος ως δράστης, επαινέθηκε για την εθελοντική συνεισφορά, που συνετέλεσε στην ανάδειξη της παιδείας και του πολιτισμού, από την Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων του Δήμου Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας, (σε βράβευση την 10ης Ιουνίου του 2012).

2010-2011 3ο Γυμνάσιο Μοσχάτου«Προσέγγιση στο Σχολείο» &«Αδρανοποιώντας την διαφήμιση» 2 Εικαστικά πολιτιστικά προγράμματα (ενδο-σχολικά - επιλογής). Εκπονήθηκε (από τον Φ.Β. καθηγητή εικαστικών ΠΕ08), εγκρίθηκαν, πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν, με θεαματικό τρόπο, μια και οι εικαστικές εργασίες των παιδιών, αποτέλεσαν την σκηνογραφική βάση για το θεατρικό στο τέλος της χρονιάς, «Το μεγάλο μας Τσίρκο».

2009-2010 6ο Γυμνάσιο Αχαρνών«Προσέγγιση στο Σχολείο»,«Αδρανοποιώντας την διαφήμιση» &«Βιωματικές εκδηλώσεις» 3 Εικαστικά πολιτιστικά προγράμματα (ενδο-σχολικά – επιλογής). Εκπονήθηκε (από τον Φ.Β. καθηγητή εικαστικών ΠΕ08), προτάθηκαν τα 2 με την μεγαλύτερη συμμετοχή (1ο & 2ο), εγκρίθηκαν, πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν με επιτυχία.

Ο εικαστικός εκπαιδευτικός

Φ.Β.