Στα τέλη του 2018 δημοσιοποιήθηκε έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία αποκάλυπτε ότι από τις 31 ευρωπαϊκές χώρες, μόνο η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Γερμανία, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο και η Σουηδία, (δηλαδή περίπου το 25%) ορίζουν τον βιασμό ως σεξ χωρίς συναίνεση, ενώ πολλές χώρες έχουν νομικούς ορισμούς του βιασμού με βάση τη βία, την απειλή βίας, τον εξαναγκασμό ή την αδυναμία του θύματος να αμυνθεί.
Η απογοητευτική αποκάλυψη για την αναχρονιστική νομοθεσία πολλών ευρωπαϊκών κρατών έρχεται σε μια περίοδο αντιφατική και γι’ αυτό ενδιαφέρουσα. Από τη μία η άνοδος της ακροδεξιάς, αλλά και η κρίση του καπιταλιστικού πολιτικού συστήματος και η επιθετική νεοφιλελεύθερη πολιτική, απειλούν κεκτημένα δικαιώματα ή ακόμα και τις ζωές θηλυκών υποκειμένων, από την άλλη κινήματα με ηγεμονικά χαρακτηριστικά το φύλο, την ταυτότητα φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, που έχουν στο επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο.
Τα στατιστικά στοιχεία για τη χώρα μας είναι ελλιπή, ενώ πολλά περιστατικά βιασμού δεν καταγράφονται, είτε επειδή δεν καταγγέλλονται υπό τον φόβο του κοινωνικού στίγματος, είτε επειδή δεν θεωρούνται βιασμοί με βάση την κείμενη νομοθεσία.
Το SexHarassmap – Χάρτης καταγραφής σεξιστικής/έμφυλης βίας, μια προσπάθεια με στόχο να δημιουργηθεί ένα δημόσιο αρχείο με τα περιστατικά έμφυλης βίας στην Ελλάδα, έχει καταγράψει από το 2016 έως σήμερα, 387 περιστατικά. Αυτά περιλαμβάνουν 44 περιστατικά γυναικοκτονιών, 203 περιστατικά βιασμού ή άσκησης άλλης μορφής σωματικής βίας, 31 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, 65 περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, 12 περιστατικά λεκτικής παρενόχλησης, 4 περιστατικά παρενόχλησης στα social media, 6 περιστατικά διακριτικής μεταχείρισης σε χώρους εργασίας και 15 άδικες δικαστικές αποφάσεις.
Περίπου 9 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ έχουν βιαστεί από την ηλικία το 15 ετών και έπειτα. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα του 2016, που επικαλείται η Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία, φαίνεται πως σωματική βία αναφέρει ότι έχει υποστεί το 24% των γυναικών (18% από σύντροφο και 10% από άλλο άτομο), ενώ σεξουαλική βία αναφέρεται από το 6% των γυναικών (5% από σύντροφο και 1% από άλλο άτομο).
Η Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία αναφέρει ότι, τα περιστατικά βιασμών υπολογίζονται στη χώρα μας σε 5000 ετησίως, ωστόσο μόνο 150 από αυτά πιστοποιούνται και ακολουθούν τη νομική οδό και αυτό όπως σημειώνει, είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ιατροδικαστικών δομών, αφού, «οι μισοί τουλάχιστον νομοί της χώρας μας δεν διαθέτουν ούτε ένα ιατροδικαστή».
Στις 23 Ιανουαρίου, η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε εκστρατεία με αίτημα την αναθεώρηση του άρθρου 336 του ελληνικού Ποινικού Κώδικα και την τροποποίηση του ορισμού του βιασμού, έτσι ώστε αυτός να ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης στη σεξουαλική πράξη.
Ο ελληνικός ποινικός κώδικας και συγκεκριμένα το άρθρο 336, ορίζει ως βιασμό τη συνουσία η οποία προκύπτει από καταναγκασμό με τη χρήση σωματικής βίας ή την απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου.
Σε θεσμικό επίπεδο, 55 βουλευτές, με επικεφαλής τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Χριστόφορο Παπαδόπουλο ζητούν να αλλάξει ο ορισμός του βιασμού και με βάση τη μη συναίνεση, καταθέτοντας ερώτηση προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης.
«Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών (Committee on the Elimination of Discrimination against Women) κάλεσε πολλά ευρωπαϊκά κράτη να εναρμονίσουν τη νομοθεσία τους για το βιασμό με τα διεθνή πρότυπα, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, και να ορίσουν το βιασμό με βάση την απουσία συναίνεσης.»
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης – Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, επικυρώθηκε και έγινε νόμος του Ελληνικού κράτους τον Μάρτιο του 2018 μετά από πολλές καθυστερήσεις, αφού η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που υπέγραψαν την Σύμβαση αλλά από τις τελευταίες που την επικύρωσε.
Σε όλο τον κόσμο, καθοριστικό ρόλο έπαιξε η πίεση των κινημάτων. Το 2013, η κοινωνία της Σουηδίας συγκλονίστηκε από την απόφαση ενός δικαστηρίου να απαλλάξει τρεις νέους άνδρες που κατηγορούνταν για το βιασμό ενός 15χρονου κοριτσιού με ένα μπουκάλι κρασιού. Η υπόθεση προκάλεσε τη δημιουργία ενός νέου κινήματος, το FATTA (“Get It”), το οποίο είχε ως στόχο να αναγνωριστεί στη νομοθεσία το απλό γεγονός ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός. Τον Μάιο του 2018, η Σουηδία έγινε η όγδοη ευρωπαϊκή χώρα που αναγνώρισε ως βιασμό το σεξ χωρίς συναίνεση.
Στην Ιρλανδία το κίνημα #ThisIsNotConsent ξεκίνησε μετά την αθώωση ενός άνδρα, ο οποίος χρησιμοποίησε ως τεκμήριο το εσώρουχο της κοπέλας για να αποδείξει ότι υπήρχε συναίνεση. Το θέμα έφερε στο κοινοβούλιο βουλεύτρια, η οποία επέδειξε ένα δαντελένιο εσώρουχο στην αίθουσα και δήλωσε την ανάγκη υποχρεωτικής κατάρτισης των δικαστών, σε μια χώρα που η νομοθεσία έχει αναγνωρίσει τον ορισμό της μη συναίνεσης.
Στην Ισπανία ξέσπασαν διαμαρτυρίες για την αλλαγή της νομοθεσίας, μετά από μια υπόθεση αθώωσης πέντε ανδρών για τον βιασμό μιας κοπέλας, στη Δανία επίσης οι γυναίκες ζητούν αλλαγή του νόμου, ενώ ενδεχομένως οι επόμενες χώρες που θα αλλάξουν τη νομοθεσία τους είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Δανία.
Στην Ελλάδα, αντίστοιχες αντιδράσεις προκάλεσε ο βιασμός και η δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο.
Αν και οι αντιδράσεις δεν έλαβαν διαστάσεις, οι έμφυλες διεκδικήσεις τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σημαντικά, κερδίζοντας κάποιες νίκες, αλλά και θέτοντας την κινηματική ατζέντα, πρωτοστατώντας σε ευρύτερες διεκδικήσεις. Υπάρχει ελπίδα για να παγιωθεί μια νέα κουλτούρα για τα σώματά μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.