13.5.20

Νέος νόμος για το άσυλο: η αυστηροποίηση δεν συνιστά Δικαιοσύνη


Νέος νόμος για το άσυλο: η αυστηροποίηση δεν συνιστά Δικαιοσύνη


Από επίσκεψη του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου στο ΚΥΤ της Σάμου / EUROKINISSI / ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΡΑΒΟΣ




Βασίλης Παπαστεργίου*  

Την Παρασκευή 8 Μαΐου ψηφίστηκε στη Βουλή ο νόμος νόμος για τις διαδικασίες ασύλου. Ο νόμος τροποποιεί σε ορισμένα σημεία τον πολύ πρόσφατα ψηφισμένο νόμο 4636/2019. Όπως και ο προηγούμενος, έτσι και ο νέος νόμος εντάσσεται σε ένα συνεχές περιορισμού δικαιωμάτων των αιτουμένων διεθνή προστασία και έλλειψης μέριμνας για τις πιο ευάλωτες ομάδες, ιδίως για τους ασυνόδευτους ανήλικους.


Η ορολογία της αιτιολογικής έκθεσης του νόμου είναι αποκαλυπτική, καθώς ο νομοθέτης αναφέρεται σε ορισμένα σημεία σε “εκκαθάριση” και όχι σε εξέταση υποθέσεων, ενώ και ο εισηγητής της πλειοψηφίας ήταν αποκαλυπτικός κατά την ακρόαση των φορέων της κοινωνίας των πολιτών στη Βουλή ομολογώντας ότι στόχος της κυβέρνησης είναι απλά και μόνο η αυστηροποίηση της διαδικασίας.

Εμείς, σαν ΑΡΣΙΣ, λέμε ότι στόχος κάθε κυβέρνησης θα έπρεπε να είναι μια δίκαιη και όχι μια μονοσήμαντα αυστηρή διαδικασία. Η επιείκεια – και όχι η αυστηρότητα - είναι σύμφυτη με την δικαιοσύνη.

Από τις – σχεδόν μονοσήμαντα περιοριστικές – διατάξεις του ψηφισθέντα νόμου, ξεχωρίζουν – ως ιδιαίτερα προβληματικές – οι ακόλουθες:

► Με το άρθρο 60 του νέου νόμου καταργείται, για πρώτη φορά μετά το 1999, η δυνατότητα των Επιτροπών Προσφυγών να παραπέμπουν υποθέσεις αιτουμένων διεθνή προστασία στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών προκειμένου να διερευνηθεί η πιθανότητα έκδοσης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους. Είναι ένα μέτρο που πλήττει ευθέως, ιδίως τους ασυνόδευτους ανήλικους. Άραγε είναι προτιμότερο για την Ελληνική πολιτεία να ζουν στην Επικράτειά της 16χρονοι και 17χρονοι, απροστάτευτοι, χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα και χωρίς προοπτική επιστροφής στη χώρα τους ή να υπάρχει η δυνατότητα να εξεταστεί η δυνατότητα να τους χορηγηθεί άδεια διαμονής; Τι προστατεύει πιο αποτελεσματικά τον ανήλικο; Με ποια λογική άραγε το βέλτιστο συμφέρον του ανηλίκου – που αποτελεί αρχή του διεθνούς δικαίου προστασίας των ανηλίκων – συμβιβάζεται με την κατάργηση αυτής της δυνατότητας;

► Με το άρθρο 50 του νέου νόμου τροποποιείται σχετική διάταξη του Ν3907/2011 και ορίζεται ως κανόνας η διοικητική κράτηση των υπηκόων τρίτων χωρών για τους οποίους έχει εκδοθεί απόφαση επιστροφής. Κατά την προηγούμενη διάταξη, η κράτηση αποτελούσε εξαιρετικό μέτρο. Οι συνθήκες διοικητικής κράτησης στη χώρα μας είναι απολύτως απάνθρωπες και εξευτελιστικές για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, όπως έχουν κρίνει σε πολλές περιπτώσεις διεθνή όργανα και οργανισμοί, διεθνή αλλά και ημεδαπά δικαστήρια. Πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι η αύξηση των διοικητικά κρατουμένων θα βελτιώσει αυτή την συνθήκη; Και είναι δυνατόν η Ελληνική πολιτεία, αντί να σχεδιάζει να άρει αυτή την εξευτελιστική για την ίδια συνθήκη, να θεσπίζει την γενίκευσή της;

► Από τον συνδυασμό των άρθρων 2 και 15 του νέου νόμου προκύπτει ότι αφενός οι αιτήσεις των ασυνόδευτων ανηλίκων παύουν πλέον να εξετάζονται κατά προτεραιότητα αφετέρου ότι συνεχίζουν να δύνανται να υπάγονται (όπως ατυχώς θεσπίστηκε για πρώτη φορά με τον Ν4636/2019) στην ταχύρρυθμη διαδικασία.
Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι όμως αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα. Οι πρόνοιες του νομοθέτη θα έπρεπε να κατατείνουν στην προστασία και όχι στην παρεμβολή εμποδίων στην πορεία τους. Δυστυχώς συμβαίνει το αντίθετο και μάλιστα εις διπλούν.

Η κατάργηση τη προτεραιοποίησης της εξέτασης των αιτήσεών τους θα έχει μετά βεβαιότητας ως αποτέλεσμα ότι πολλές αιτήσεις να εξεταστούν μετά την ενηλικίωσή τους, με όλες τις δυσμενείς συνέπειες από την απώλεια των σχετικών εγγυήσεων που προβλέπονται για τους ανήλικους. Ταυτόχρονα, η θέση τους ως ευάλωτων απαιτεί την εξέταση της αίτησής τους κατά την κανονική και όχι την ταχύρρυθμη διαδικασία που συνεπάγεται σύντμηση των προθεσμιών και μειωμένες εγγυήσεις.

► Οι αιτούμενοι διεθνή προστασία που διαμένουν (όχι κατ’επιλογή τους) στα νησιά, θα υποστούν – βάσει τς νέας νομοθεσίας - δύο παράδοξες σε βάρος τους διακρίσεις. Αφενός οι προσφυγές τους θα προσδιοριστούν σε πολύ σύντομη προθεσμία με πιθανή συνέπεια να μην μπορέσουν να έχουν την κατάλληλη προετοιμασία και νομική συνδρομή. Αφετέρου, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, η προσφυγή τους θα εξεταστεί από μονομελές – και όχι τριμελές- όργανο με όλους τους κινδύνους και τις μειωμένες εγγυήσεις που πάγια συνεπάγεται η κρίση ενός μονοπρόσωπου οργάνου. Όλα αυτά προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός της “εκκαθάρισης”, όπως λέει και η αιτιολογική έκθεση του νόμου.

► Για τα ασυνόδευτους ανήλικους, ο νέος νόμος προβλέπει την σύσταση της νέας Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων , Να την χαιρετήσουμε. Ωστόσο, χρειάζεται κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Κατ’αρχάς, μας προκαλεί σκεπτικισμό το γεγονός ότι η δημιουργία της νέας Ειδικής Γραμματείας δεν αίρει αλλά εντείνει τον κατακερματισμό των υπηρεσιών που σχετίζονται με τους ασυνόδευτους ανήλικους, καθώς οι αρμοδιότητες σχετικά με την επιτροπεία και την αναδοχή παραμένει στο Υπουργείο Εργασίας.

Ελπίζουμε ο κατακερματισμός αυτός να μην έχει ως συνέπεια την σύγχυση των αρμοδιοτήτων και την συνακόλουθη αδράνεια. Το φοβόμαστε όμως. Η ανησυχία μας αυτή εντείνεται εκ του γεγονότος ότι οι νόμοι για την επιτροπεία και την αναδοχή – που έχουν ψηφιστεί εδώ και δύο χρόνια – παραμένουν ανεφάρμοστοι. Και ακόμα περισσότερο μας ανησυχεί το γεγονός ότι οι συνθήκες ζωής και στέγασης των ασυνόδευτων ανηλίκων – στον πραγματικό κόσμο και όχι στις κυβερνητικές διακηρύξεις – δεν βελτιώνεται, το αντίθετο. Ο αριθμός των υπό κράτηση ασυνόδευτων ανηλίκων – ιδίως υπό το καθεστώς της κατ’ευφημισμό “προστατευτικής φύλαξης” - βρίσκεται στο ανώτερο σημείο των τελευταίων ετών παρά τις συνεχείς καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Δυστυχώς ο νέος νόμος δεν αλλάζει τίποτα σε σχέση με αυτή την απαράδεκτη κατάσταση και διατηρεί την δυνατότητα κράτησης των ανηλίκων. Άραγε, πόσες καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ θα χρειαστούν ακόμα για να συνειδητοποιήσει η Ελληνική πολιτεία ότι επείγει η κατάργηση αυτής της απάνθρωπης και εξευτελιστικής συνθήκης;

* Συντονιστής Νομικών Υπηρεσιών ΑΡΣΙΣ Ν. Ελλάδας


πηγή: www.efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.