Η Ομάδα Κατοίκων που Έλυσε το Μυστήριο της Δυσοσμίας στη Θεσσαλονίκη

«Η δυσοσμία προέρχεται από τη μονάδα ξήρανσης της ελαιώδους λάσπης, τα παλιά σκάμματα και τον βιολογικό καθαρισμό των "Ελληνικών Πετρελαίων". Η εταιρεία έχει δεσμευτεί να λάβει άμεσα μέτρα». Στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε προ ημερών στη Θεσσαλονίκη, έγινε επίσημα γνωστό ότι τα ΕΛ.ΠΕ. είναι η πηγή της δυσοσμίας που πνίγει τη δυτική πλευρά της πόλης τις τελευταίες δεκαετίες.
Στο πάνελ κάθονταν στελέχη της Περιφέρειας και η καθηγήτρια Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου που έκανε τις μετρήσεις, ενώ στο ακροατήριο βρίσκονταν πολλοί δημοσιογράφοι. Ήταν η επιβεβαίωση, με επιστημονικό και σημειολογικό τρόπο, αυτού που κανείς δεν έλεγε ανοιχτά. Εκτός από μία μικρή ομάδα πολιτών.

Στα τέλη του καλοκαιριού του 2016, μια χούφτα ανθρώπων στο Κορδελιό αποφάσισε στα σοβαρά ότι δεν μπορούσε να ξυπνά με κόκκινα μάτια και κλεισμένο λαιμό από το «κάψιμο». Έφτιαξαν την Κίνηση Πολιτών Κορδελιού-Ευόσμου «Η Αναπνοή είναι Δικαίωμα» και ξεκίνησαν έναν μοναχικό αγώνα. Ήταν άνθρωποι με διαφορετικά επαγγέλματα, πολιτική αφετηρία και τρόπο. Στην πρώτη συνάντηση μαζί τους, αναρωτιόμουν αν ήταν τρελοί και αν είχαν καταλάβει τι προσπαθούσαν να πετύχουν. Δυόμιση χρόνια μετά, οι ίδιοι άνθρωποι κατάφεραν να κινητοποιήσουν την Περιφέρεια, το Πανεπιστήμιο, τον Δήμο και τα Μέσα Ενημέρωσης.

Δεν αγαπώ τις ηρωικές ιστορίες, όμως τα μέλη της «Αναπνοής» προκάλεσαν και παρακολούθησαν στενά την έρευνα, από την οποία προέκυψε η πηγή της δυσοσμίας στη δυτική Θεσσαλονίκη, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Την ομάδα, που έχει σήμερα χιλιάδες υποστηρικτές, «τρέχει» ένας στενός πυρήνας πέντε ανθρώπων της συντονιστικής επιτροπής. Ο Στέλιος Δημητριάδης, ο Δημήτρης Αποστόλου, η Ρούλα Μπουδουρίδου, η Μαρίνα Σαμαρτζίδου και η Αλεξάνδρα Μανώλη, αφηγήθηκαν στο VICE την ιστορία.

Τα πρώτα βήματα

«Η πρώτη συνάντηση έγινε τον Σεπτέμβριο του 2016 στο θεατράκι, στον πεζόδρομο του Κορδελιού. Εκεί προέκυψε το όνομα της ομάδας και η συντονιστική επιτροπή. Τον πρώτο κιόλας μήνα συγκεντρώσαμε 3.022 υπογραφές κατοίκων, αριθμό που δεν μπορούσε να αγνοήσει η δημοτική Αρχή. Κάναμε, επίσης, αναφορές στον Συνήγορο του Πολίτη, τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και την Περιφέρεια. Από την αρχή, ξέραμε τι θέλαμε. Όχι να γίνει μια πορεία και να ξεφουσκώσει το θέμα, αλλά να υπάρχουν αποδείξεις από επίσημο φορέα, ώστε να είναι αξιοποιήσιμες», λέει η Ρούλα Μπουδουρίδου. Ο θόρυβος κινητοποίησε τις κρατικές υπηρεσίες. Στις αρχές Νοεμβρίου 2016, ο τότε υπουργός Γιάννης Τσιρώνης έκανε αυτοψία στην περιοχή, ενώ το ίδιο διάστημα παραγγέλθηκαν από την Εισαγγελία Θεσσαλονίκης δύο προκαταρκτικές έρευνες με σκοπό να αποκαλυφθεί το μέγα μυστήριο της δυσοσμίας – η πρώτη ανατέθηκε στους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και η δεύτερη στο Τμήμα Περιβάλλοντος της Ασφάλειας. Υπήρχε πολύς δρόμος μπροστά τους.

Τα μέλη της «Αναπνοής» έφτιαξαν σελίδα στο Facebook, την οποία ακολουθούν 4.200 χρήστες. Ζήτησαν από τους κατοίκους να στέλνουν ενημερώσεις για τη δυσοσμία, καταγράφοντας την ακριβή ώρα, το σημείο και την ένταση του προβλήματος. Τα παραπάνω στοιχεία προωθούνταν οργανωμένα στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου και της Περιφέρειας. «Αυτό βοήθησε στο να γίνει αντιληπτό πόσο εκτεταμένο ήταν το πρόβλημα και επίσης στο να αποφασιστεί αργότερα πού θα τοποθετούνταν οι μετρητές της ρύπανσης», λέει η κ. Μπουδουρίδου.

Το σύστημα δούλεψε. Από τα 171 δείγματα που αναλύθηκαν στο τελικό πόρισμα, όπως έγινε γνωστό προ ημερών στη συνέντευξη Τύπου, τα 31 ελήφθησαν μετά από αναφορές της ομάδας. Τον Ιούνιο του 2017, τα μέλη της «Αναπνοής» έκαναν παρέμβαση στο δημοτικό συμβούλιο και λίγες μέρες αργότερα πραγματοποίησαν την πρώτη διαδήλωση έξω από το δημαρχείο του Κορδελιού. «Κάναμε πολλή δουλειά και συναντήσεις, που δεν ανακοινώναμε. Κάναμε επίσης και ορισμένα οργανωτικά λάθη, από τα οποία μαθαίναμε. Το ζητούμενο ήταν να μην ξεφουσκώσει ο θυμός του κόσμου κι επίσης να μη βρεθεί κάποιος να τον εκμεταλλευτεί», λέει ο Στέλιος Δημητριάδης.

Δωρεά και διαφάνεια

Τον Δεκέμβριο του 2016, ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας κάλεσε σε συνέντευξη Τύπου. Είπε ότι αναθέτει την έρευνα για τη δυσοσμία σε ομάδα του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, με επικεφαλής την καθηγήτρια Κωνσταντίνα Σαμαρά. Η Περιφέρεια αποδέχθηκε δωρεά ύψους 125.000 ευρώ από τα Ελληνικά Πετρέλαια για την αγορά ειδικού μηχανήματος μετρήσεων των ρύπων. Ως χρονικό όριο για τα πρώτα αποτελέσματα τέθηκαν οι 18 μήνες. Ο περιφερειάρχης ρωτήθηκε από το VICE εάν με τη χορηγία των ΕΛ.ΠΕ. ο ελεγχόμενος χρηματοδοτούσε τον έλεγχό του. Η απάντηση ήταν ότι η Περιφέρεια δεν είχε χρήματα για το μηχάνημα και ότι θα υπάρχει διαφάνεια στις μετρήσεις. Το ίδιο διάστημα κι ενώ οι πιέσεις των πολιτών αυξάνονταν, το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοίνωσε την έγκριση 131.000 ευρώ, μέσω του Πράσινου Ταμείου, για την αναβάθμιση του σταθμού παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Κορδελιό, που μέχρι τότε μπορούσε να εντοπίσει μόνο συμβατικές πηγές ρύπανσης.

Τα μέλη της «Αναπνοής» ασκούσαν πιέσεις για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων που καθυστερούσαν. Σε μια από τις επισκέψεις στην Περιφέρεια, πήραν την απάντηση ότι αυτό θα γινόταν έως τον περασμένο Σεπτέμβριο. Για ακόμη μία φορά, η προθεσμία δεν τηρήθηκε. «Μετά και από αυτό, ξεκινήσαμε την οργάνωση της διαμαρτυρίας, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Δεν θυμάμαι να έχει συγκεντρωθεί ξανά τόσος κόσμος στα δυτικά για περιβαλλοντικό ζήτημα. Δουλέψαμε μεθοδικά, κάναμε ενημερώσεις σε σχολεία και δεν αφήσαμε κανέναν να το εκμεταλλευτεί πολιτικά, ενόψει και των δημοτικών εκλογών. Η συμμετοχή του κόσμου ήταν τέτοια, ώστε επέσπευσε την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων λίγες μέρες αργότερα», λέει ο κ. Δημητριάδης.

Γράφει: Κώστας Κουκουμάκας

Πηγη:https://www.vice.com/gr/article/8xybdv/h-omada-poy-elyse-to-mysthrio-ths-dysosmias-sth-8essaloniki?fbclid=IwAR1SKxorp1hQ5UtvVeTvsqSlOAznlftCPob1OCB5JFqsUpNqw6zJLHcFRNk