Τις τελευταίες περίπου δύο εβδομάδες, ένα προσφυγικό καραβάνι αποτελούμενο από χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ολόκληρες οικογένειες, βαδίζει από την Ονδούρα με την ελπίδα να φτάσει στις ΗΠΑ. Η δύναμη αυτών των ανθρώπων για να αντέξουν ένα τέτοιο δύσκολο ταξίδι, προέρχεται, όπως πάντα, από την απελπισία, τον φόβο, την ενστικτώδη ανάγκη διαφυγής από την εξαθλίωση.
Από πού προέρχονται;
Οι περισσότεροι είναι από την Ονδούρα, αλλά και από το Ελ Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα και κάποιοι από τη Νικαράγουα. Οι δημοσιογράφοι που ταξιδεύουν με το καραβάνι δεν έχουν διαπιστώσει κανένα στοιχείο που να τεκμηριώνει τον ισχυρισμό του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι έχουν διεισδύσει και «Μεσανατολίτες», χρησιμοποιώντας το γεγονός ότι έχουν καταγραφεί Αφρικανοί και Ασιάτες πρόσφυγες που φτάνουν στις ΗΠΑ και μέσω του Μεξικού.
Ωστόσο, όπως δήλωσε Ο Ανταμ Αϊζακσον από το Γραφείο της Ουάσινγκτον για τη Λατινική Αμερική, οι στατιστικές των ΗΠΑ και του Μεξικού δείχνουν, ότι μόνο 869 άνθρωποι από τη Μέση Ανατολή, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και τις χώρες της Σαχάρας κρατήθηκαν στη συνοριακή ζώνη των ΗΠΑ με το Μεξικό το 2017 - στο Μεξικό.
Πόσοι είναι;
Ο ακριβής αριθμός των προσφύγων του καραβανιού παραμένει ασαφής, με το μόνο βέβαιο να είναι ότι αυξήθηκε από τις 12 Οκτωβρίου, οπότε και ξεκίνησε από την πόλη Σαν Πέντρο Σούλα. Το υπουργείο Εσωτερικών του Μεξικού κάνει λόγο για 4.500, ενώ οι αρχές της πόλης Huixtla, της επαρχίας Τσιάπας, ανεβάζει τον αριθμό σε 6.000 και τα Ηνωμένα Έθνη ακόμη πιο ψηλά, στους 7.300 ανθρώπους.
Κάποιοι έχουν ήδη εγκαταλείψει το καραβάνι: 1.669 άνθρωποι έχουν ζητήσει άσυλο από το Μεξικό και 495 Ονδουριανοί ζήτησαν να επαναπατριστούν, σύμφωνα με τις μεξικανικές αρχές. Μέχρι και την περασμένη Τρίτη είχαν καταγραφεί τρεις θάνατοι προσφύγων του καραβανιού, ένας από αφυδάτωση και εξάντληση και δύο από δυστυχήματα.
Ποιος οργάνωσε το καραβάνι;
Σύμφωνα με τον Guardian, σε συνεντεύξεις, Ονδουριανοί πρόσφυγες του καραβανιού, δήλωσαν ότι έμαθαν σχετικά με αυτό μέσω αναρτήσεων στο Facebook και από μια αναφορά στον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό HCH, ο οποίος υπέθεσε εσφαλμένα ότι ένα πρώην μέλος του κοινοβουλίου και ένας ραδιοφωνικός παραγωγός θα κάλυπταν το κόστος του ταξιδιού. Μετά από αυτό, οι φήμες εξαπλώθηκαν γρήγορα, συμπεριλαμβανομένης και της επίσης λανθασμένης υπόσχεσης ότι κάθε μέλος του καραβανιού θα βρει άσυλο στις ΗΠΑ.
Γιατί οι άνθρωποι μπήκαν στο καραβάνι;
Ο Ντάρβιν Ράμος, 30 ετών, δήλωσε στην εφημερίδα, ότι ήθελε απελπισμένα να εγκαταλείψει την χώρα μετά τις απειλές από μια τοπική συμμορία ναρκωτικών και όταν είδε το καραβάνι να φτάνει στη γειτονιά του, το είδε σαν την καλύτερη ευκαιρία να δραπετεύσει. Ο Ράμος είναι μία χαρακτηριστική περίπτωση. Οι άνθρωποι του καραβανιού λένε ότι θέλουν να ξεφύγουν από την άγρια φτώχεια και το ιδιαίτερα βίαιο έγκλημα που κατέστησαν την Κεντρική Αμερική ως μια από τις πιο επικίνδυνες περιοχές του κόσμου.
Ο Μπράιαν Ντελάρτα, 30 ετών, ένας μηχανικός από τη La Ceiba της Ονδούρας, δείχνει τραύματα από σφαίρες στον ώμο και το πόδι του, το αποτέλεσμα αδέσποτων σφαιρών από ανταλλαγή πυρών μεταξύ συμμοριών στη γειτονιά του. Όπως και πολλοί άλλοι πρόσφυγες από την Ονδούρα, ο Ντελάρτα λέει ότι οι άθλιοι μισθοί, σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών σε βασικά αγαθά, όπως τα τρόφιμα, το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς και οι εκβιασμοί και οι απειλές από το οργανωμένο έγκλημα, δημιούργησαν μια κόλαση μέσα στην οποία είναι αδύνατο να ζήσεις.
Η Μίριαμ Καράνζα που ταξιδεύει με τις κόρες της και τον σύζυγό της, μιλά για την άθλια ζωή την Ονδούρα, τα λίγα λεφτά, την ακρίβεια, την ανεργία, την αχαλίνωτη ανασφάλεια. Αλλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν όταν η τοπική συμμορία απαίτησε την καταβολή από τους κατοίκους… ενός «φόρου πολέμου», ο οποίος ήταν αδύνατο να πληρωθεί από το εισόδημα το δικό της, ή του οικοδόμου συζύγου της. «Είπαν ότι θα σκοτώσουν μια από τις κόρες μου αν δεν πληρώσουμε», λέει η Μίριαμ. Ετσι, η οικογένεια αποφάσισε να ακολουθήσει το καραβάνι, εξαναγκασμένη να εγκαταλείψει το σπίτι και την χώρα της, φοβούμενη για την ίδια την ζωή των μελών της. «Η Ονδούρα δεν είναι μια χώρα όπου μπορείτε να ζήσετε ειρηνικά» καταλήγει η Μίριαμ.
Ο Γκέρσον Μαρτιέζ, 22 ετών, μπήκε στο καραβάνι με τα μικρά του παιδιά, για να ξεφύγει από τον «βάλτο» του Σαν Πέντρο Σούλα της Ονδούρας, μια πόλη με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά δολοφονιών στον κόσμο. Δεν κατάφερε να βρει άλλη δουλειά όταν απολύθηκε από ένα εργοστάσιο συναρμολόγησης μηχανημάτων και τότε τον προσέγγισε μια τοπική συμμορία που τον πίεζε να αποθηκεύει όπλα στο διαμέρισμά του. Αντί να γίνει μέλος της συμμορίας, ο νεαρός μπαμπάς έφυγε. «Αν είχα ενταχθεί, ο γιος μου θα έπρεπε επίσης να γίνει μέλος του» είπε. Ο Guardian αναφέρει, ότι η προσφυγή στην αστυνομία για την καταγγελία τέτοιων εκβιασμών είναι πολύ πιθανό να είναι εξίσου επικίνδυνη για τους καταγγέλοντες, λόγω της διαφθοράς που «ανθεί» στους διωκτικούς μηχανισμούς και την σύμφυσή τους με το οργανωμένο έγκλημα.
Κάποιες οικογένειες από την Νικαράγουα είπαν ότι εγκατέλειψαν τη χώρα τους για να ξεφύγουν από τις πολιτικές αναταραχές και τη βίαιη κυβερνητική καταστολή που φέρεται να έχει σαν αποτέλεσμα πολλούς νεκρούς. Όλοι δηλώνουν ότι επέλεξαν τη μαζική μετακίνηση με την οργάνωση του καραβανιού, για να αποφύγουν να πληρώσουν τους λαθρέμπορους και διακινητές και για να έχουν κάποια ελπίδα ότι θα καταφέρουν να φτάσουν ασφαλείς, χωρίς να πέσουν θύματα ληστών και συμμοριών, οι οποίες επιδίδονται σε απαγωγές, βιασμούς και εκβιασμούς.
Πού πηγαίνουν;
Κανένας στο καραβάνι δεν φαίνεται να γνωρίζει ακριβώς ποια διαδρομή θα κάνει μέσω του Μεξικού, όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα. Αυτή τη στιγμή, το καραβάνι κινείται κατά μήκος της αραιοκατοικημένης ακτής στα νότια της επαρχίας Τσιάπας, πάνω από 2.500 χλμ από τα σύνορα των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον ακτιβιστή Χόρχε Αντράντε, οι πρόσφυγες χρειάζονται πολλές ημέρες ακόμη για να φτάσουν στις ΗΠΑ, και επιπλέον η μεταναστευτική καταστολή του Μεξικού ενδεχομένως να τους αναγκάσει να ακολουθήσουν πιο κυκλικές και επικίνδυνες διαδρομές και το ταξίδι θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και μήνες.
Κάποιοι πρότειναν να σκαρφαλώσουν στο εμπορικό τρένο, γνωστό ως La Bestia, για να διασχίσουν το Μεξικό, αλλά οι αρχές και οι ληστές έκαναν αυτή τη διαδρομή πολύ λιγότερο δημοφιλή τα τελευταία χρόνια. Κάποιοι πιστεύουν ότι το καραβάνι μπορεί να πάρει μια μακρύτερη διαδρομή προς την Καλιφόρνια, όπου ελπίζουν ότι θα έχουν μια πιο επιεική μεταχείριση στα δικαστήρια απ’ ό,τι σε κοντινότερα σημεία διέλευσης των συνόρων στο Τέξας.
Ποιος βοηθά το καραβάνι;
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πένς δήλωσε, ότι ο πρόεδρος της Ονδούρας, Χονγκούρα, Χουάν Ορλάντο Χερνάντεζ, του είπε, ότι το καραβάνι χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση της Βενεζουέλας. Ωστόσο, αφενός δεν προσκόμισε κανέναν στοιχείο που να αποδεικνύει τον ισχυρισμό του, αφετέρου, όπως σημειώνει ο Guardian, οι δημοσιογράφοι που ταξιδεύουν με το καραβάνι δεν έχουν διαπιστώσει ίχνος παρέμβασης της Βενεζουέλας.
Στην πραγματικότητα, εκείνοι που βοηθούν το καραβάνι είναι ο απλός κόσμος, ο οποίος προσφέρει ό,τι μπορεί, από νερό και φαγητό, μέχρι ρούχα και φάρμακα, όχι μόνο τώρα, στο καραβάνι, αλλά σε κάθε μεμονωμένο πρόσφυγα και μετανάστη που προσπαθεί να περάσει από το Μεξικό προς τις ΗΠΑ.
Όπως ο ιδιοκτήτης ενός εστιατορίου, ο Ραφαέλ Γκόμεζα, που μοίρασε 200 μερίδες από φασόλια, ρύζι και τορτίγιες στο Καραβάνι όταν έφθασε στην πόλη Huixtla. «Οι άνθρωποι που έχουν τα λιγότερα, είναι αυτοί που βοηθούν περισσότερο» λέει, υπογραμμίζοντας αυτή τη διαχρονική διαπίστωση που αφορά στο σύνολο του πλανήτη.
Ο δήμαρχος, Χοσέ Λουίς Λαπάρα Καλντερόν, δήλωσε ότι ο δήμος μοίρασε τρόφιμα και νερό, ενώ παρείχε καταφύγιο με σκηνές. «Δεν υπάρχει καμία βοήθεια από την ομοσπονδιακή ή την τοπική κυβέρνηση», κατήγγειλε. Αν και μέλη της ομάδας υπεράσπισης των μεταναστών, «Pueblo Sin Fronteras» - η οποία διοργάνωσε τον Απρίλιο ένα παρόμοιο, αν και πολύ μικρότερο καραβάνι -συνοδεύει τους πρόσφυγες, ωστόσο αρνούνται οποιαδήποτε συμμετοχή στην οργάνωση αυτού του καραβανιού. Οι ίδιοι οι πρόσφυγες δηλώνουν ότι δεν υπάρχει διοργανωτής.
Τι κινδύνους αντιμετωπίζει το καραβάνι;
Τα μέλη του Ερυθρού Σταυρού, που συνοδεύουν το καραβάνι, καλούνται να αντιμετωπίσουν τραύματα στα πόδια από την πολύωρη πεζοπορία, αφυδάτωση και άλλες ασθένειες που επιδεινώνονται από την εξάντληση, τη ζέστη και την υγρασία. Η θερμοκρασία στην επαρχία Τσιάπας δεν κατεβαίνει κάτω από τους 30 βαθμούς και δεν προβλέπεται μείωσή της, παρά τις περιστασιακές βροχοπτώσεις, που μόνο κάνουν τα πράγματα χειρότερα.
Επιπλέον, καθώς κατευθύνεται προς τα βόρεια, το καραβάνι θα διασχίσει ζώνες που καταγράφουν μεγάλα ποσοστά εγκληματικότητας και βίας, αλλά και από πόλεις που καταστράφηκαν από τους περσινούς σεισμούς. Προς το παρόν, η μεξικανική αστυνομία δεν παρενοχλεί το καραβάνι, με τον δήμαρχο Λαπάρα να υποθέτει, ότι αυτό συμβαίνει λόγω της συνοδείας πολλών δημοσιογράφων και μελών οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τι θα γίνει μόλις φτάσουν στα σύνορα;
Οι περισσότεροι θα ζητήσουν άσυλο από τις ΗΠΑ, με τους νεαρότερους να δηλώνουν ότι θα επιχειρήσουν να τα διασχίσουν πηδώντας συρματοπλέγματα, φράχτες και τείχη. Ο Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να αφήσει το καραβάνι να περάσει τα σύνορα και ανακοίνωσε ότι «έθεσε σε συναγερμό» τον στρατό και τη συνοριοφυλακή. Σύμφωνα με αμερικανική πηγή, που μίλησε τη Δευτέρα στο πρακτορείο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας, οι ένοπλες δυνάμεις έχουν λάβει αίτημα από το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας για ανάπτυξη στρατευμάτων κατά μήκος των συνόρων των ΗΠΑ με το Μεξικό. Στην επιχείρηση αυτή ενδέχεται να συμμετάσχουν 800-1.000 στρατιώτες.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ δεσμεύονται και υποχρεούνται νομικά να εξετάσουν τις περιπτώσεις των αιτούντων άσυλο. Όσοι περάσουν την πρώτη φάση της διαδικασίας ασύλου, είτε θα τεθούν υπό κράτηση ή θα αφεθούν ελεύθεροι στο έδαφος των ΗΠΑ, αναμένοντας την δικαστική οδό, η οποία όμως μπορεί να διαρκέσει από μήνες έως και χρόνια. Οι υπόλοιποι θα απελαθούν.
Προς το παρόν ο Τραμπ, με την γνωστή ακροδεξιά ρητορική του, εμφανίζει το καραβάνι των απελπισμένων ανθρώπων ως… «επίθεση παράνομων αλλοδαπών», στο οποίο έχουν διεισδύσει και «εγκληματίες» και «Μεσανατολίτες». Ισχυρισμός, ο οποίος, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ατεκμηρίωτος. Επιπλέον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει καταστήσει το καραβάνι κεντρικό τμήμα της προπαγανδιστικής τακτικής του στα αμερικάνικα ΜΜΕ, καταφεύγοντας στο θέμα με τρόπο ώστε να επιτεθεί στους Δημοκρατικούς.
Ωστόσο, οι Ονδουριανοί πρόσφυγες του καραβανιού δεν επικεντρώνουν την οργή τους μόνο στον Τραμπ, αλλά και στον δικό τους πρόεδρο, Χερνάντεζ, ο οποίος επανεξελέγη τον Δεκέμβριο, αλλά με μια διαδικασία αμφίβολης αξιοπιστίας. Η Ουάσιγκτον ωστόσο έσπευσε να αναγνωρίσει την επανεκλογή του Χερνάντεζ, όπως στήριξε την κυβέρνηση που προέκυψε από το στρατιωτικό πραξικόπημα το 2009. Δηλαδή, ως είθισται, οι ΗΠΑ έχουν άμεση συνυπευθυνότητα στην εδραίωση των αιτιών που κάνουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.