Πόσο ασφαλής ήταν η Τουρκία για τη μικρή Αζιζέ;

Της Esra Dogan

Είναι ήδη αμφίβολο αν η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες, λόγω της απουσίας συστήματος ασύλου, των ολοένα και αυξανόμενων ρατσιστικών επιθέσεων στους πρόσφυγες, καθώς και των προβλημάτων ασφάλειας εντός της χώρας.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι είναι ακόμα λιγότερο ασφαλής για τα ανήλικα προσφυγόπουλα που αντιμετωπίζουν μεγάλο κίνδυνο βιασμού και σεξουαλικών επιθέσεων τόσο εντός όσο και εκτός των προσφυγικών καταυλισμών ή που εξαναγκάζονται σε γάμους σε μικρή ηλικία ώστε να αποφύγουν τέτοιες σεξουαλικές επιθέσεις που θα μπορούσαν να αμαυρώσουν το όνομα της οικογένειας.

Στις 24 Αυγούστου, η Αζιζέ, ένα κοριτσάκι 9 μηνών από τη Συρία, έχασε τη ζωή του λόγω εσωτερικής αιμορραγίας, 5 ημέρες μετά τον βιασμό του στο Γκαζιαντέπ, στην Τουρκία. Το αποτρόπαιο συμβάν έλαβε χώρα σε ένα αγρόκτημα, όπου οι γονείς του βρέφους απασχολούνταν ως εποχικοί εργάτες.

Ο δράστης φέρεται να είναι ένας βοσκός που μπήκε στη σκηνή της οικογένειας όσο εκείνοι ήταν στα χωράφια και το έσκασε μετά τον βιασμό, αφήνοντας πίσω μόνο ντροπή για την Τουρκία και την ανθρωπότητα.

Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δείχνουν τώρα έκπληκτοι και αποτροπιασμένοι από τον βιασμό και τον θάνατο του βρέφους 9 μηνών. Η Fatma Betul Sayan Kaya, υπουργός Οικογενειακής και Κοινωνικής Πολιτικής, δήλωσε ότι το συμβάν αυτό προκάλεσε αηδία τόσο στην ίδια όσο και στην τουρκική κοινωνία εν γένει. Ο βουλευτής του AKP από την περιφέρεια του Γκαζιαντέπ, Samil Tayyar, δεν δίστασε να εκφράσει την επιθυμία του για επαναφορά της θανατικής ποινής για τον δράστη.

Είναι όμως αυτό το συμβάν εντελώς τυχαίο και αδύνατον να έχει προβλεφθεί; Ηταν η Τουρκία πράγματι ασφαλής γι’ αυτό το κοριτσάκι;

Η αλήθεια είναι ότι οι προηγούμενες εμπειρίες παιδιών από οικογένειες προσφύγων -όπως δημοσιεύονται στον Τύπο και σε διάφορες έρευνες στο πεδίο- είχαν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Πράγματι, ο βιασμός του βρέφους ήταν το τελευταίο κρούσμα σε μια σειρά «μη επιβεβαιωμένων» σεξουαλικών επιθέσεων και βιασμών παιδιών από τη Συρία, αποκαλύπτοντας έτσι την αδυναμία του τουρκικού κράτους να προστατέψει αυτά τα προσφυγόπουλα.

Στις αρχές Μαΐου, ένας δημοσιογράφος από την εφημερίδα Birgun αποκάλυψε την ιστορία 30 αγοριών μεταξύ 8 και 12 ετών που βιάστηκαν από έναν καθαριστή στον Καταυλισμό Προσφύγων του Nizip.

Οι βιασμοί έγιναν από τον Σεπτέμβριο του 2015 έως τις αρχές του 2016 αλλά η AFAD (Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών και Εκτακτων Καταστάσεων) που διοικεί τον καταυλισμό δεν κατάφερε να τους ανακαλύψει.

Η Ανγκελα Μέρκελ επισκέφτηκε τον Απρίλιο αυτόν τον καταυλισμό, ο οποίος στην είσοδο έχει την επιγραφή «Καλώς ορίσατε στη χώρα που φιλοξενεί τους περισσότερους πρόσφυγες στον κόσμο» και φιλοξενεί δεκατέσσερις χιλιάδες πρόσφυγες. Τη στιγμή της επίσκεψης της Μέρκελ, το σκάνδαλο των βιασμών είχε ήδη γίνει γνωστό στην κυβέρνηση αλλά το υπουργείο Οικογενειακής και Κοινωνικής Πολιτικής έκανε τα στραβά μάτια.

Στα τέλη Μαΐου, η AFAD χτυπήθηκε από ένα ακόμη σκάνδαλο. Δημοσιεύτηκε στον Τύπο ότι ένας 87χρονος Σύρος πρόσφυγας που διέμενε στον Καταυλισμό του Islahiye είχε επιτεθεί σεξουαλικά σε 5 παιδιά ηλικίας 4 έως 8 ετών μπροστά στα μάτια των αρχών διοίκησης του καταυλισμού που παρέλειψαν να επέμβουν.

Η έκθεση της επιτροπής του φιλο-κουρδικού κόμματος HDP μετά από τα δύο αυτά περιστατικά στους προσφυγικούς καταυλισμούς που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Συρία σημείωνε ότι οι προσφυγικοί καταυλισμοί, τα καταφύγια των γυναικών και οι κοιτώνες των παιδιών δεν ήταν εύκολα προσβάσιμοι στους ανεξάρτητους παρατηρητές και μια σειρά καταγγελιών για σεξουαλικές επιθέσεις και παρενοχλήσεις δεν διερευνήθηκαν, γεγονός που είχαν ήδη επισημάνει η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε προηγούμενες εκθέσεις τους.

Υπάρχει και μια άλλη, ιδιαίτερα παραμελημένη διάσταση αυτής της ιστορίας, που καθιστά τις αβέβαιες συνθήκες για τους πρόσφυγες ακόμα πιο τραγικές στην περίπτωση των κοριτσιών που πιθανόν να γίνουν ανήλικες νύφες. Είναι πράγματι ευρέως γνωστό στην Τουρκία ότι πολυάριθμες νεαρές προσφυγοπούλες εξαναγκάζονται (ή «πείθονται») να παντρευτούν σε μικρή ηλικία με Τούρκους πολίτες ή ομοεθνείς τους.

Σε κάποιες περιπτώσεις είναι δεύτερες σύζυγοι (kuma) και παντρεύονται με θρησκευτικό γάμο που δεν αναγνωρίζεται από το κράτος και, συνεπώς, στερούνται οποιαδήποτε νομική προστασία.

Στην πρόσφατη δήλωση «Οχι στη Νομιμοποίηση του Βιασμού των Παιδιών Προσφύγων», που υπέγραψαν πάνω από είκοσι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκπαίδευσης, υποστήριξης παιδιών, LGBTI+, γυναικών και νέων, υπογραμμίζεται ότι αυτοί οι γάμοι νεαρών κοριτσιών (είτε ως πρώτων είτε ως δεύτερων συζύγων) βασίζονται στη λογική και τη δικαιολογία της προστασίας τους από σεξουαλικές επιθέσεις, της μείωσης των οικονομικών βαρών για την οικογένεια και της είσπραξης του «mehir» (του ποσού που πληρώνει ο σύζυγος στη σύζυγο σύμφωνα με το ισλαμικό δίκαιο).

Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, τα νεαρά κορίτσια εξαναγκάζονται να παντρευτούν για να συγκαλυφθούν περιστατικά βιασμού, ενώ αυτό που συγκλονίζει ακόμα περισσότερο είναι ότι κάποιες εξαναγκάζονται να παντρευτούν τους βιαστές τους.

Επιπλέον, υπογραμμίζεται ότι οι νεαρές προσφυγοπούλες που παντρεύονται νωρίς δεν υποφέρουν μόνο από το βαρύ ψυχολογικό φορτίο της απώλειας των συγγενών τους και του ξεριζωμού τους λόγω του πολέμου, αλλά αποκτούν βαθιά τραύματα λόγω της απώλειας της παιδικής τους ηλικίας και της μητρότητας σε νεαρή ηλικία. Αυτή η κατάσταση ενισχύει και την ευαλωτότητα των νεαρών κοριτσιών απέναντι στους «βιασμούς εντός γάμου», τους οποίους συνήθως φοβούνται να καταγγείλουν.

Τα γεγονότα αυτά μοιάζουν πράγματι αποτρόπαια αλλά αυτό που είναι ακόμα χειρότερο είναι ότι η πολιτική ολιγωρία για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών με διαφάνεια και η αδυναμία του τουρκικού κράτους να προστατέψει τα προσφυγόπουλα δημιουργεί πολύ επικίνδυνο προηγούμενο για την καθιέρωση της σεξουαλικής τους εκμετάλλευσης.

Και όσο οι Τούρκοι πολιτικοί ιθύνοντες αρκούνται απλώς στην καταδίκη των βιασμών και των θανάτων των παιδιών με σοκαρισμένα και τρομαγμένα πρόσωπα, τα παιδιά πρόσφυγες θα παραμείνουν οπωσδήποτε η πιο ευάλωτη ομάδα στην Τουρκία, παγιδευμένα σε μια κατάσταση συνεχούς ανασφάλειας.

efsyn.gr