«Το μυστικό είναι να συνεχίσεις να αναπνέεις». Αυτό ήταν το τελευταίο «τιτίβισμα» του Ζακ Κωστόπουλου στο twitter - από το τραγούδι των Garbage «The trick is to keep breathing».
Μία μέρα αργότερα θα άφηνε την τελευταία του πνοή στις πλάκες της οδού Γλάδστωνος, κάτω από τα ανελέητα χτυπήματα δύο καταστηματαρχών, κάτω από τα άρβυλα των αστυνομικών που συνέχισαν να τον κλοτσάνε ακόμα και όταν ήταν αναίσθητος, σχεδόν νεκρός.
«Ι can’t breathe» - «Δεν μπορώ να ανασάνω». Αυτές ήταν οι τελευταίες λέξεις του Ερικ Γκάρντνερ που άφησε την τελευταία του πνοή στους δρόμους της Νέας Υόρκης το 2014, ενώ τον έπνιγαν μέχρι ασφυξίας τουλάχιστον 4 αστυνομικοί, συλλαμβάνοντάς τον με την υποψία ότι πουλούσε παράνομα τσιγάρα.
Η φράση «I can’t breathe» έγινε σύνθημα στο μεγαλειώδες κίνημα «Βlack Lives Matter», «Οι μαύρες ζωές μετράνε», σε μια χώρα που οι ρατσιστικές δολοφονίες, συχνά από όργανα της τάξης, με πρόσχημα την πάταξη της εγκληματικότητας, αποτελούν δυστυχώς καθημερινότητα.
Στην Ελλάδα ο βίαιος θάνατος του 33χρονου ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστή και υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ζακ Κωστόπουλου έχει καταγραφεί ως στυγερή δολοφονία στις συνειδήσεις χιλιάδων ανθρώπων, που σοκαρίστηκαν από τις εικόνες άγριου λιντσαρίσματος που κατέγραψαν αυτόπτες μάρτυρες στα κινητά τους.
Με νέα στοιχεία να έρχονται στο φως, απομακρύνοντας τις αρχικές εκδοχές περί «απόπειρας κλοπής», ο θάνατος του Ζακ -όπως πλέον μάθαμε να τον λέμε- έχει ήδη σημαδέψει την ελληνική κοινωνία.
Οδυνηρά κενά
Ποιος όμως ήταν ο Ζακ Κωστόπουλος, ο Ζαχαρίας όπως τον λένε οι φίλοι του; Από τις αφηγήσεις όσων τον γνώριζαν σε βάθος χρόνου σκιαγραφείται η εικόνα ενός ανθρώπου που αγάπησε και αγαπήθηκε πολύ και που η απώλειά του αφήνει οδυνηρά κενά.
Οσοι μας μίλησαν για τον Ζακ είναι φορτισμένοι, σχεδόν συντετριμμένοι. Οι αφηγήσεις διακόπτονται από κόμπους, οι κόμποι γίνονται λυγμοί, ο λυγμός σταματά και γίνεται πικρό χαμόγελο, υπόσχεση να μην ξεχαστεί ο Ζακ, να μη μείνει αδικαίωτος ο θάνατός του.
«Γνωριστήκαμε με τον Ζαχαρία το 2010. Για μένα είναι λίγο δύσκολο το Ζακ. Το φιλαράκι μου ο Ζαχαρίας έτσι έχει καταχωριστεί μέσα μου», μας λέει η Ζωή Κόκαλου, κοινωνική λειτουργός, υπεύθυνη επικοινωνίας στη ΜΚΟ Αρσις και ιδρυτικό μέλος της ακτιβιστικής ομάδας «Ζωντανή Βιβλιοθήκη».
«Η “Ζωντανή Βιβλιοθήκη” είναι μια κοινότητα ανθρώπων που έχουν υποστεί διακρίσεις από όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής. Ο Ζαχαρίας ήρθε να μιλήσει σε μας ως οροθετικός. Δανείζουμε τους ανθρώπους ως ζωντανά βιβλία να μιλήσουν με το κοινό. Γνωρίσαμε έναν άνθρωπο πολύ αυθεντικό, πολύ γενναιόδωρο. Δεν μπορεί να υπάρχει φίλος του που να τον έχει γνωρίσει έστω και λίγο και να μπορεί να πιστέψει στο ελάχιστο αυτά που υποστηρίζονται περί ληστρικής επίθεσης. Ο Ζαχαρίας έζησε με τόλμη. Μιλούσε ανοιχτά για πολλές ταυτότητες που μπορεί να έφερε. Δεν ήταν μονοδιάστατο πράγμα. Ηταν πολλά περίπλοκα και όμορφα πράγματα. Εν έτει 2010, που δεν τολμούσες να μιλήσεις για HIV στην Ελλάδα, μιλούσε πρώτος και ανοιχτά για την οροθετικότητα και το στίγμα. Μίλησε για το στίγμα της γκέι ταυτότητας και στη συνέχεια ήταν πάρα πολύ δυναμικός στην υπεράσπιση και των υπόλοιπων ομάδων. Κάτι που δεν ξέρει ο πολύς κόσμος είναι ότι ο Ζαχαρίας και κατά μόνας έκανε πράξεις αλληλεγγύης. Πήγαινε στο νοσοκομείο και στήριζε άλλους οροθετικούς, στήριζε άρρωστες τρανς. Στα χέρια του στον "Ευαγγελισμό" πέθανε η Α. Να που μερικά χρόνια αργότερα καταλήγει ο ίδιος νεκρός στον “Ευαγγελισμό” με χειροπέδες...».
Ανάγκη για δικαιοσύνη
Η φωνή της Ζωής σπάει, μετά συνεχίζει. «Γίναμε φίλοι. Μετά γίναμε κολλητοί. Τα τελευταία χρόνια είχαμε χαθεί. Πότε πότε μιλούσαμε, “είσαι καλά, να προσέχεις, Ζαχαρένιε μου”. Απαντούσε, "προσέχω, δεν έχω ανάγκη". Εδινε στους άλλους, αλλά δεν ξοδευόταν. Οταν ένιωθε ότι τον εκμεταλλεύονταν έφευγε. Βασικό του ένστικτο ήταν η φυγή. Για να είμαι ειλικρινής, αυτό πιστεύω ότι έγινε εκείνη την ημέρα. Αφού τον αποχαιρετήσαμε στην κηδεία του, μέσα μου παγιώθηκε η ανάγκη για δικαιοσύνη. Σε κανέναν άνθρωπο, ό,τι και να έχει κάνει, δεν άξιζε ένα τέτοιο τέλος, ένα λιντσάρισμα. Τυχαίνει όμως αυτός ο άνθρωπος να μην είναι οποιοσδήποτε, αλλά ένας άνθρωπος που αγαπήσαμε κάποιοι πολύ και που αγάπησε κι εκείνος».
Ο Γιώργος Καλογερόπουλος είναι σκηνοθέτης και ηθοποιός σε ανεξάρτητη θεατρική ομάδα, queer ακτιβιστής και καλλιτέχνης. Σκηνοθέτησε την παράσταση «ΚΤΕΛ για Κρέστενα», την πρώτη και δυστυχώς τελευταία εμφάνιση του Ζακ στη θεατρική σκηνή, ένα «επαρχιακό δράμα» βασισμένο στο «Λεωφορείο Ο Πόθος», του Τενεσί Ουίλιαμς.
«Ναι, ρε γαμώτο, ήταν η μοναδική του θεατρική παράσταση. Νιώθω ευτυχισμένος που μπόρεσα να συμβάλω σε αυτό. Γνώρισα και τις δύο προσωπικότητές του, και τον Ζακ και τη Zackie. Ξεκίνησα να τον παρακολουθώ στο ίντερνετ. Μου άρεσε η αντίθεση. Ο Ζακ Κωστόπουλος ήταν ένα συνεσταλμένο παιδί που πάλευε για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Zackie Oh ήταν μια σαρωτική γυναίκα που δεν την ενδιέφερε τίποτα. Ελεγε “είμαι μια τσούλα και χαίρομαι και να είστε ό,τι θέλετε”. Τον γνώρισα από κοντά στα βραβεία Athens Queer Awards το 2017. Ηταν τόσο αληθινός. Ηταν αυτό το ακατέργαστο. Το αλμοδοβαρικό. Πάντα αισθανόμουν ότι ο Ζακ είναι ηρωίδα του Αλμοδόβαρ. Του λέω “θέλω να παίξεις σε μια παράσταση”. Εμφανίστηκε με την περσόνα της Zackie. Δυστυχώς ο ρόλος που υποδύθηκε ήταν αυτός του θανάτου, έπαιξε όλα αυτά που έπαθε. Αυτό για μένα είναι κάτι μη διαχειρίσιμο. Ετσι ξεκίνησε η γνωριμία μας και κατάλαβα από κοντά πόσο σπουδαίος άνθρωπος είναι. Ηταν από τους πιο συνεπείς συνεργάτες που είχα. Ερχόταν πρώτος και έφευγε τελευταίος. Χαιρόταν σαν μικρό παιδί».
«Δεν ήταν μόνος»
O Γιώργος μιλάει για την τελευταία τους παράσταση στο Death Disco με το σχήμα «Ηοuse of Ζackie», στις 14 Σεπτέμβρη, λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του.
«Είναι μεγάλο ψέμα αυτό που λένε ότι “πού ήταν οι φίλοι του, γιατί τον άφησαν μόνο και ρακένδυτο”... Δεν ήταν ούτε μόνος ούτε ρακένδυτος. Και χρήματα είχε. Είναι τόσο πικρό ότι έχουμε χάσει έναν δικό μας άνθρωπο και τον χάνουμε καθημερινά στα μάτια των άλλων ανθρώπων. Που γι’ αυτό πάλευε. Για το πώς βλέπουν οι άνθρωποι τον κόσμο μας. Εχουμε περισσότερους λόγους να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που κάναμε, για τη Zackie και για τον Ζακ».
Ο Γιώργος Παπαδοπετράκης είναι αντιπρόεδρος στην οργάνωση «Θετική Φωνή», για τα δικαιώματα των οροθετικών, στην οποία συμμετείχε ο Ζακ ως εθελοντής και αργότερα ως εργαζόμενος.
«Με τον Ζαχαρία είχαμε πρωτοσυνεργαστεί στις αρχές δημιουργίας του συλλόγου, το 2009-10. Ηταν από τα πρώτα άτομα που βγήκε δημόσια να πει ότι είναι οροθετικός και έδωσε λίγη από τη λάμψη του στον σύλλογο. Ηταν ήδη μέλος οργανώσεων ΛΟΑΤ, αρκετά γνωστός και αγαπητός στον χώρο και μας βοήθησε πολύ στα πρώτα μας βήματα. Δεν σταμάτησε στιγμή να δουλεύει για το στίγμα και τα δικαιώματα όλων μας. Βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο κέντρο πρόληψης και ελέγχου Athens Checkpoint, εργάστηκε για δυόμισι χρόνια. Ξανασυνεργαστήκαμε στο Red Umbrella, κέντρο υποστήριξης ανθρώπων που εργάζονται στη βιομηχανία του σεξ. Το χαρακτηριστικό του Ζακ είναι ότι ενώ ήταν παιδί που είχε διαβάσει αρκετά, είχε γνώσεις, ήταν και μέσα από την κοινότητα. Δεν την περιέγραφε, ζούσε τον παλμό της. Οσο καυστικός, όσο προκλητικός και να γινόταν, ήταν αυθεντικός. Ελεγε τα πράγματα με το όνομά τους. Θα ήθελα να τον θυμόμαστε γι’ αυτό το βλέμμα του το καθάριο. Δεν μιλούσε πολύ, αλλά ήξερε. Οσο ανοιχτός και να φαίνεται στις συνεντεύξεις, ήταν κλειστό παιδί. Είχε ένα καθαρό βλέμμα στα πράγματα και αυτό ήταν που τον έκανε, τον κάνει μοναδικό».
Στη Red Umbrella
Η Αννα Κουρουπού, τρανς ακτιβίστρια, συγγραφέας και διευθύντρια στην οργάνωση Red Umbrella, μας μιλάει ύστερα από τρία μερόνυχτα αγρύπνιας, εναλλάσσοντας τον ενεστώτα με τον αόριστο, μην έχοντας ακόμα χωνέψει το γεγονός ότι ο Ζακ δεν ζει πια.
«Τον Ζαχαρία τον γνώρισα σχεδόν πριν από μια δεκαετία, από τη δραστηριότητά του στο Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών. Ενα πολύ χαμογελαστό παιδί, κάτω από 25 χρονώ. Υπήρξε αμοιβαία συμπάθεια. Εγινε εθελοντικό μέλος στο σωματείο παρ’ όλο που δεν ήταν τρανς. Ηταν τόσο ενεργός και δυναμικός, μας είχε εντυπωσιάσει και μας είχε παρασύρει. Ηταν ένα φωτεινό παιδί. Λίγοι μπορούσαν να δουν τα σκοτάδια του. Αυτοί που τα είχαν και οι ίδιοι. Αυτό μας έφερε πολύ κοντά κάποτε με τον Ζαχαρία. Τα τελευταία χρόνια το έκανε Ζακ, πριν από 7 χρόνια. Το “Ζαχαρίας” μού φέρνει πίσω τον φίλο μου, πριν συμβεί όλο αυτό... Χτίσαμε χαρακτήρα οι δυο μας. Ηταν -είναι- πολύ έντονη προσωπικότητα. Είναι ένα πολύπλοκο άτομο, πολύπλοκο μυαλό. Η ευγένειά του με είχε συνεπάρει. Χαθήκαμε για ένα διάστημα, λόγω μιας ρήξης στο σωματείο με αφορμή το Pride. Μετά ήρθαν οι “Κούκλες”, το μαγαζί στο οποίο δουλεύω και όπου ξεκίνησε να εμφανίζεται σε drag show. Τότε είδα για πρώτη φορά τον Ζαχαρία να βγάζει αυτό το ταλέντο του».
«Σιχαινόταν τη βία»
«Ο Ζαχαρίας σιχαινόταν τη βία, την πολεμούσε οικτρά. Μέχρι που την προκαλούσε για να την ξορκίσει. Αυτό που φοβόταν, αυτό έπαθε. Αλλά στην ουσία αυτό που θα μείνει από τον Ζαχαρία, γιατί δεν έμεινε ακόμα, τρέχει αίμα η πληγή, θα είναι αυτό. Οι φοβίες του, ο φόβος του είναι αυτό που θα τον αφήσει στην Ιστορία. Για μένα αυτό που συνέβη ήταν 100% έγκλημα μίσους. Φοβάμαι ότι θα βγει πολύ μεγάλο σκάνδαλο από όλο αυτό. Το χειρότερο συναίσθημα στον άνθρωπο είναι να βλέπεις σε δευτερόλεπτα να έρχεται ο θάνατός σου. Το έχω περάσει τρεις-τέσσερις φορές. Ηρθε η στιγμή που τον έβλεπα να σέρνεται στην τζαμαρία και κατάλαβα ότι αυτό που ένιωθε ήταν τρόμος. Θα ήθελα να γινόταν κάτι, να ενώνονταν οι φωνές μας, να απαλύνουμε την ψυχή του και να μην το νιώθει αυτό. Οσο μεταφυσικό και αν ακούγεται».
Γράφει:Αφροδιτη Τζιαντζη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.