Να ανταποκριθεί στις ασφυκτικές πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ισχυρού πυρήνα των κρατών της Ε.Ε. που ζητούν να επιταχυνθούν οι απελάσεις προσφύγων και μεταναστών από τη χώρα μας και κυρίως να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός τους, καθώς αποτελούν κεντρικό πυλώνα της σημερινής ξενοφοβικής ευρωπαϊκής πολιτικής, επιχειρεί η αναθεώρηση της διαδικασίας ασύλου που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, το οποίο κατατέθηκε τελικά χθες στη Βουλή, ύστερα από μήνες επεξεργασίας.
Πρόκειται για την πολλοστή προσπάθεια αναθεώρησης της διαδικασίας ασύλου μετά την υπογραφή της αμφιλεγόμενης ευρωτουρκικής συμφωνίας πριν από δύο χρόνια και τη δεύτερη με τη μορφή νομοσχεδίου, καθώς οι υπόλοιπες εισάγονταν με τη μορφή της τροπολογίας.
Ενα μέρος του νομοσχεδίου, αυτό που ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο με μεγάλη καθυστέρηση την ευρωπαϊκή οδηγία για την υποδοχή προσφύγων, είχε τεθεί στην ανοιχτή διαβούλευση πριν από ενάμιση χρόνο και έκτοτε είχε ξεχαστεί.
Αυτός είναι και ο λόγος που επικαλείται το υπουργείο για το γεγονός ότι το σημερινό νομοσχέδιο κατατίθεται κατευθείαν στις αρμόδιες επιτροπές, στις οποίες σχεδιάζεται να συζητηθεί την ερχόμενη Τρίτη και Παρασκευή και τη μεθεπόμενη εβδομάδα.
Ωστόσο το νομοσχέδιο περιλαμβάνει άλλα μέρη με σημαντικές νομοθετικές αλλαγές, οι οποίες τελικά δεν θα αποτελέσουν αντικείμενο ανοιχτής διαβούλευσης, παρ’ όλο που μέχρι πριν από λίγα εικοσιτετράωρα υπήρχαν άτυπες διαβεβαιώσεις για το αντίθετο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.».
Το νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει πάντως αρκετές από τις ρυθμίσεις της διαδικασίας ασύλου που είχε επιχειρήσει να καταθέσει στη Βουλή τουλάχιστον δύο φορές ο πρώην υπουργός Γιάννης Μουζάλας με μορφή τροπολογίας της τελευταίας στιγμής, που τελικά αποσύρθηκε λόγω των έντονων αντιδράσεων που προκάλεσε η μεθόδευση.
Ορισμένα σημεία του είναι επίσης βελτιωμένα σε σχέση με προηγούμενες εκδοχές του νομοσχεδίου, σύμφωνα με ανθρώπους που έχουν παρακολουθήσει την περιπετειώδη πορεία της επεξεργασίας του.
Επιχειρεί τέλος μια γενναία και ουσιαστική ρύθμιση των διαδικασιών ένταξης, απλοποιώντας και επιταχύνοντας τη διαδικασία χορήγησης άδειας διαμονής για τους μετανάστες, ενώ λύνει σημαντικά προβλήματα της καθημερινότητας των μεταναστών των οποίων είχε λήξει για γραφειοκρατικούς λόγους η άδεια διαμονής.
Ο γεωγραφικός περιορισμός
Οπως είχε προαναγγείλει το υπουργείο, το νομοσχέδιο θεσπίζει τη δυνατότητα γεωγραφικού περιορισμού όσων ζητούν άσυλο με εξατομικευμένη απόφαση για λόγους ταχύτερης επεξεργασίας και παρακολούθησης της διαδικασίας ασύλου, όπως το προβλέπει και η ευρωπαϊκή οδηγία, ανοίγοντας τον δρόμο στην επιβολή γεωγραφικού περιορισμού στα νησιά όπως ίσχυε πριν εκδοθεί η σχετική απόφαση της υπηρεσίας Ασύλου, την οποία κατάργησε πριν από δυο μέρες το ΣτΕ.
Δεν έχει διευκρινιστεί ωστόσο αν με αυτό τον τρόπο καλύπτονται οι ενστάσεις του ΣτΕ, που επικαλείται στο σκεπτικό του τη δυσανάλογη επιβάρυνση των νησιών.
Σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει το ενδεχόμενο νέας προσφυγής στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο.
Δεύτερος βαθμός και... απέλαση!
Εξαιρετικά προβληματική θεωρείται η διάταξη της λεγόμενης τελεσιδικίας της διαδικασίας ασύλου στον δεύτερο βαθμό, η οποία αφήνει το περιθώριο να απελαθεί κάποιος τη στιγμή που απορριφθεί η αίτησή του σε δεύτερο βαθμό, ακόμα και αν προσφύγει στο διοικητικό εφετείο κατά της απόρριψης.
Στερείται έτσι από τη δυνατότητα αποτελεσματικής προσφυγής στη Δικαιοσύνη εναντίον μιας απόφασης της διοίκησης, κάτι που αποτελεί θεμελιώδη αρχή του διοικητικού δικαίου.
Ακόμα και αν θεωρηθούν οιονεί δικαιοδοτικού χαρακτήρα τα διοικητικά όργανα του δεύτερου βαθμού ασύλου, οι γνωστές Επιτροπές Προσφυγών στις οποίες συμμετέχουν πια δικαστές, εντούτοις η προσφυγή σ’ αυτές θεωρείται ένδικο μέσο περιορισμένης ισχύος, που δεν καλύπτει το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής στη Δικαιοσύνη.
Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να απασχολεί τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που επιχειρούν με διαρροές στον ελληνικό και διεθνή Τύπο να απαξιώσουν τη διαδικασία, θυσιάζοντας κομβικές διατάξεις του κράτους δικαίου, μπροστά στην πολιτική σκοπιμότητα να επιρρίψουν ευθύνες στην Ελλάδα για τη μη πραγματοποίηση του επιθυμητού αριθμού απελάσεων, που θα ικανοποιούσε το ακροδεξιό τους ακροατήριο.
Οι προθεσμίες
Στην ίδια κατεύθυνση, γίνεται πολύ πιο εύκολο να τεθεί ο ενδιαφερόμενος εκτός της διαδικασίας ασύλου, με αποτέλεσμα να απελαθεί, για μόνο τον λόγο ότι δεν μπόρεσε να παραστεί στην προγραμματισμένη συνέντευξη ασύλου, έχασε κάποια προθεσμία ή καθυστέρησε να παραλάβει την απόφαση σχετικά με το αίτημα ασύλου.
Σε αυτές τις περιπτώσεις εισάγονται αυστηρές απαιτήσεις τεκμηρίωσης λόγου ανωτέρας βίας, ενώ, σε περίπτωση που δεν επιδοθεί καθόλου η απόφαση, η ευθύνη βαραίνει τον ίδιο.
Είναι χαρακτηριστικός ο κυνικός τρόπος που επιχειρείται να δικαιολογηθεί η σχετική διάταξη, προκειμένου να ενθαρρυνθεί, λέει, «το απαιτούμενο εύλογο ενδιαφέρον για την έκβαση των αιτημάτων ασύλου και την ανανέωση του δελτίου του πρόσφυγα».
Περιορίζονται επίσης σημαντικά τα περιθώρια κατάθεσης του λεγόμενου μεταγενέστερου αιτήματος ασύλου, ενός αιτήματος δηλαδή που περιλαμβάνει νέα ουσιώδη στοιχεία που δεν είχαν κατατεθεί αρχικά και που ενδέχεται να οδηγήσουν σε διαφορετική απόφαση.
Ως προς τον χρόνο ολοκλήρωσης της διαδικασίας ασύλου, προβλέπεται η διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου σε τρεις μήνες έναντι έξι που προβλεπόταν μέχρι σήμερα, προθεσμία πάντως που τίθεται ενδεικτικά και όχι υποχρεωτικά, ενώ στην πράξη η διαδικασία διαρκεί πολύ περισσότερο.
Η σύντμηση του χρόνου δεν αφορά τις προθεσμίες που έχει ο ενδιαφερόμενος να προσφύγει στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας, οι οποίες παραμένουν ως έχουν, αν και υπήρχαν πιέσεις να μειωθούν στο μισό, κάτι που θα δυσχέραινε πολύ τους ενδιαφερόμενους.
Οι ευάλωτοι
Διατηρείται όπως έχει ο ορισμός των ευάλωτων προσφύγων, οι οποίοι εξαιρούνται από την εφαρμογή της ευρωτουρκικής συμφωνίας, παρ’ όλο που υπήρχαν έντονες πιέσεις να αφαιρεθούν από τον κατάλογο οι πρόσφυγες που εμφανίζουν μετατραυματικό στρες, συχνό φαινόμενο σε πρόσφυγες πολέμου, όπως και όσοι επιζούν από ναυάγια.
Διατηρείται επίσης η απαγόρευση της διοικητικής κράτησης όσων ζητούν άσυλο, παρ’ όλο που υπήρχαν έντονες πιέσεις για το αντίθετο.
Η επιτάχυνση της διαδικασίας επιχειρείται σε ένα βαθμό να γίνει με συντόμευση του τρόπου λειτουργίας των οργάνων, ενώ θεσπίζεται η δυνατότητα να δημιουργηθούν ομάδες εργασίας στις υπηρεσίες Υποδοχής και Ασύλου, οι οποίες θα μπορούν να εργάζονται υπερωριακά αν το επιλέξουν.
Τροπολογία που είχε κατατεθεί τον Δεκέμβριο θέσπιζε τη δυνατότητα υποχρεωτικής υπερωριακής εργασίας για όλους τους εργαζομένους προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον όγκο δουλειάς, κάτι που τελικά δεν περιλαμβάνεται στο σημερινό νομοσχέδιο.
Οι ασυνόδευτοι
Σημαντική είναι επίσης σε θεσμικό επίπεδο η ικανοποίηση του πάγιου αιτήματος να περάσει στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας η μέριμνα για τους ασυνόδευτους ανήλικους μετά το στάδιο της ταυτοποίησής τους, ενώ η κράτησή τους ορίζεται ως έσχατο μέτρο, διατύπωση ελαφρώς ενισχυμένη, και εξακολουθεί να έχει ανώτερο όριο τις 25 μέρες.
Δημιουργούνται εκ νέου Επιτροπές Προσφυγών χωρίς τη συμμετοχή δικαστών, στην προηγούμενη μορφή τους, για να αναλάβουν τις παλιές εκκρεμείς υποθέσεις που ανέρχονται σε χιλιάδες και που μέχρι σήμερα επιβάρυναν το έργο της επεξεργασίας των νέων υποθέσεων. Παραμένει η διαδικασία επιλογής της διεύθυνσης της Αρχής Προσφυγών, που έχει τη διοικητική μέριμνα των ανεξάρτητων δευτεροβάθμιων επιτροπών, από τριμελή επιτροπή.
Τροπολογία του Γιάννη Μουζάλα όριζε ότι η επιλογή της διεύθυνσης θα γινόταν απευθείας από τον υπουργό.
Ωστόσο, στην τριμελή επιτροπή επιλογής συμμετέχει πια γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής στη θέση του βοηθού του Συνηγόρου του Πολίτη, που ίσχυε μέχρι τώρα, αποδυναμώνοντας τα εχέγγυα ανεξάρτητης επιλογής.
Αποζημιώσεις σε Μόρια, Χίο
Τέλος, θεσπίζονται αποζημιώσεις για τους κατοίκους της Μόριας και της Χίου, που υπέστησαν ζημιές που σχετίζονται με το προσφυγικό, με διάθεση των χρημάτων από τα παράβολα των μεταναστών, η οποία ωστόσο επιχειρείται να αιτιολογηθεί με ομολογουμένως πολύ κομψότερο τρόπο, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η δημοσιονομική επιβάρυνση και για λόγους αλληλεγγύης μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.
Συντάκτης: Δημήτρης Αγγελίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.