4.3.18

Maria Mattar: #ThemToo, Γυναίκες της Συρίας διηγούνται τις ιστορίες βιασμού τους μέσα στις φυλακές του καθεστώτος

Το Δεκέμβριο του 2017, ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ μεταδόθηκε στο τηλεοπτικό κανάλι France 2, σε αυτό προβάλλονταν μια ομάδα γυναικών που είχαν πέσει θύματα βιασμού και βασανισμού στις μυστικές φυλακές του Σύρου προέδρου Bashar al Assad.
Στα 72 λεπτά της ταινίας με τίτλο «Syrie, le cri étouffé1» (Συρία, η Φιμωμένη Κραυγή), τα θύματα, που τώρα είναι πρόσφυγες στη Τουρκία, την Ιορδανία και διασκορπισμένες στην Ευρώπη, μιλάνε για τη σύλληψη και την κράτηση τους στη συνέχεια, περιγράφοντας πως το καθεστώς Assad χρησιμοποίησε το βιασμό για να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς της με αντιπάλους και να υποτάξει κοινότητες που δεν αποδέχονταν την εξουσία του.

Το ντοκιμαντέρ βγήκε σε μια παγκόσμια χρονική στιγμή ορόσημο που πυροδότησε μια χιονοστιβάδα τολμηρών αποκαλύψεων θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης που βγήκαν μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, χρησιμοποιώντας το hashtag #MeToo. Η εκστρατεία ξεκίνησε από το σκάνδαλο του παραγωγού του Χόλιγουντ, Harvey Weinstein που χρησιμοποίησε τη θέση εξουσίας του για να εκβιάζει σεξουαλικά μια μακρά σειρά από ηθοποιούς του Χόλιγουντ. Η καμπάνια εξαπλώθηκε σαν φωτιά, με όλο και περισσότερα θύματα να μιλάνε, ρίχνοντας διασημότητες και πολιτικούς σε όλο το κόσμο από τα βάθρα τους.
Σε μια τολμηρή κίνηση, ουσιαστικά δίχως προηγούμενο, δύο γυναίκες επέλεξαν να μιλήσουν για τις οδυνηρές τους εμπειρίες επώνυμα και με ακάλυπτα πρόσωπα. Στη πατριαρχική κοινωνία της Συρίας, που ξεχειλίζει με την ενοχοποίηση των θυμάτων σεξουαλικής βίας, η συζήτηση του θέματος είναι ένα βαθιά ριζωμένο ταμπού. Η αποκάλυψη των φρικτών ιστοριών που λαμβάνουν χώρα σε ένα σκοτεινό υπόγειο κόσμο βασανιστηρίων και βιασμού που βαφτίστηκε «το αρχιπέλαγος των βασανιστηρίων» σε έκθεση2 του Παρατηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων το 2012, το ντοκιμαντέρ έσπασε τη μακροχρόνια σιωπή που στοίχειωνε τα θύματα και κρατούσε το θέμα σχετικά μακριά από τη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με εκτίμηση του ΟΗΕ, δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων κρατούνται από τις δυνάμεις ασφαλείας της Συρίας.
«Ήταν Οκτώβρης… νύχτα… καθόμουν στην άκρη του κρεβατιού και σκεφτόμουν τι θα συμβεί μετά… η πόρτα ανοίγει… τρεις τεράστιοι άντρες μπήκαν. Άκουσα να ρωτάνε ο ένας τον άλλο: «Ποιος θα πάει πρώτος;» Το αίμα μου πάγωσε. Τι σήμαινε αυτό;»
Η φωνή μιας από τις γυναίκες που εμφανίζονται στο ντοκιμαντέρ σπάει, καθώς θυμάται τις τρομακτικές στιγμές που προειγήθηκαν του βιασμού της σε ένα από τα πιο διαβόητα κέντρα κράτησης στη Συρία. Είχε συλληφθεί σε ένα σημείο ελέγχου του στρατού στη νότια πόλη της Νταραά επειδή είχε πάρει μέρος σε ειρηνικές διαμαρτυρίες και στις προσπάθειες περίθαλψης τραυματιών μετά από στρατιωτική καταστολή3, η γυναίκα λέει πως τη κατηγόρησαν ότι «μετέφερε όπλα στους τρομοκράτες», μια συνηθισμένη κατηγορία προς τους αντιπάλους του Assad.
Περιγράφει πως την ανάγκασαν πρώτα να κοιτάζει μια άλλη γυναίκα που ονομάζει Alwa να βιάζεται ως προειδοποίηση, πως αν κρατήσει μια πληροφορία κρυφή, η ίδια μοίρα την περιμένει.
«Τα χέρια και τα πόδια της Alwa τα κρατούσαν τρεις άνδρες και ένας τέταρτος από πάνω της την βίαζε. Ούρλιαζε. Ήταν τρομακτικό θέαμα! Η Alwa ήταν ανύπαντρη. Το νυφικό, το γλέντι, τα χαρούμενα τραγούδια, οι στολισμοί… Όλα όσα της στέρησαν ήρθαν στο μυαλό μου εκείνη τη στιγμή.»
Μιλώντας στο σκοτάδι και με το πρόσωπο της κρυμμένο, η φωνή της γυναίκας και οι κινήσεις των χεριών προδίδουν συναισθηματική φόρτιση και εμφανή αναστάτωση καθώς ανακαλεί αυτές τις οδυνηρές αναμνήσεις.
Ο δικός της βιασμός έλαβε χώρα στο διαβόητο τομέα ασφαλείας 2154 στη περιοχή Καφρ Σούσα της Δαμασκού. Αναφέρει:
«Τρία τέρατα μπήκαν στο δωμάτιο. Το πρώτο άρχισε να ξεκουμπώνει το μπουφάν μου. Στη συνέχεια έβγαλε με τη βία τα ρούχα μου. Ήμουν σε άρνηση ως προς το τι συνέβαινε. Φώναζα… πονούσα τόσο… ένοιωσα τη ψυχή μου να φεύγει από το σώμα μου. Όλος ο κόσμος μου κατέρρευσε. Ήμουν ολόγυμνη όταν ξύπνησα… τα σεντόνια ήταν λεκιασμένα. Δε μπορούσα να θυμηθώ τι έγινε.»
Μια φορά, πέντε άντρες την βίασαν με τη σειρά
«Με τον τέταρτο άρχισα να νοιώθω ένα ανυπόφορο πόνο σα να γεννούσα. Άκουσα έναν να λέει σε κάποιον. ‘Συνέχισε, εντάξει είναι!’ ένοιωσα κάτι ασυνήθιστο να συμβαίνει. Όταν κοίταξα κάτω, είδα μια λίμνη αίματος από κάτω μου. Προσπάθησα να κινήσω τα πόδια μου αλλά δε μπορούσα, εκείνη τη στιγμή έχασα τις αισθήσεις μου.
Όταν ξύπνησα, ήμουν στο νοσοκομείο. Ένας γιατρός μου είπε πως έπαθα εγκεφαλικό και έχασα πολύ αίμα. Η νοσοκόμα μου είπε αργότερα πως ο γιατρός τους έπεισε πως είχα πεθάνει ώστε να δραπετεύσω.»
Ένα ακόμη θύμα ήταν η Mariam Khleif από τη hama, φοιτήτρια πανεπιστημίου, υπάλληλος και μητέρα τεσσάρων παιδιών. Στη διάρκεια της καταστολής των διαδηλώσεων στη πόλη της, συμμετείχε στις επιχειρήσεις διάσωσης στη μέση απίστευτου αριθμού θανάτων και τραυματισμών, φροντίζοντας τους τραυματίες σε ένα κοντινό υπαίθριο νοσοκομείο. Η Mariam συνελήφθη όταν οι δυνάμεις ασφαλείας εισέβαλαν στο σπίτι της που είχε πάει να επισκεφτεί κρυφά την οικογένεια της που δεν είχε δει για τέσσερις μήνες. Μιλώντας με το πρόσωπο της ακάλυπτο, η Mariam θυμάται τη μέρα που συνελήφθη:
«Εισέβαλαν στο σπίτι, έσπασαν τη πόρτα και με έσυραν στο δρόμο. Άνδρες [στο δρόμο] κοιτούσαν με τα κεφάλια σκυμμένα, ανήμποροι να κουνήσουν το δάχτυλο τους»
Την έβαλαν σε ένα θωρακισμένο όχημα στο οποίο ήταν στοιβαγμένες πέντε ακόμη γυναίκες, ανάμεσα τους μια 55χρονη, η Um Mustafa που τη κλωτσούσαν και το χτυπούσαν σε ολόκληρη τη διαδρομή στη φυλακή
Η Mariam περιγράφει τα αδιανόητα φυσικά βασανιστήρια που πέρασε, προκαλώντας της σοβαρή ζημιά στο νεφρό της.
«Ήμουν κρεμασμένη από το ταβάνι… Τα χέρια μου δεμένα στο τοίχο… χτυπημένα δυνατά με ένα απίστευτα βάρβαρο τρόπο.»
Καθώς πραγματοποιούνταν ο ξυλοδαρμός, έπαιζε συνεχώς ένα τραγούδι που εξυμνούσε τον Bassar Al-Assad. Καθώς περιγράφει το βασανιστήριο, η φωνή της σπάει και ξεσπά σε κλάματα:
«Πίστευα πως αυτό ήταν όλο και είχαν τελειώσει με τα βασανιστήρια. Πόσο αφελής ήμουν! Όλα όσα είχαν συμβεί μέχρι εκείνη τη στιγμή, δεν ήταν τίποτα μπροστά σε όσα έρχονταν…
Όταν έπεφτε η νύχτα, σήκωναν τις όμορφες κρατούμενες, τις πήγαιναν σε κάποιον αντισυνταγματάρχη Sulaimanαπό την Ταρτούς. Στο δωμάτιο του υπήρχε μια πόρτα που οδηγούσε σε ένα άλλο δωμάτιο με δυο κρεββάτια και ένα τραπέζι πάνω στο οποίο υπήρχαν ποτά κάθε είδους. Καλούσε ακόμα και φίλους του να παρακολουθήσουν τους βιασμούς, ένας από αυτούς ήταν συχνός επισκέπτης που αποκαλούσαν ταγματάρχη Τζιχάντ, που συμμετείχε στους βιασμούς των γυναικών.
Του έβλεπα να βιάζουν τη φίλη μου. Μια άλλη γυναίκα ήταν εφτά μηνών έγκυος όταν τη βίασαν. Απέβαλλε εξαιτίας του βάρβαρου βιασμού της και των χτυπημάτων στη κοιλιά της. Το είδα με τα μάτια μου. Φώναζα υστερικά. Κανένας δεν άκουσε ποτέ…
Έχυναν αράκ στα σώματα των γυναικών…»
Η ίδια η Mariam βιάστηκε ομαδικά από τέσσερις άντρες, ανάμεσα τους και ο ταγματάρχης Τζιχάντ. Περιγράφει τη καθημερινή ρουτίνα βασανισμού για τις γυναίκες στη φυλακή σαν μια κυκλική εναλλαγή ξυλοδαρμών τη μέρα και βιασμών τη νύχτα.

Ο Βιασμός ως Πολεμικό Όπλο

Μια γυναίκα αξιωματικός από τη Ντεραά, που υπηρέτησε για οχτώ χρόνια στο στρατό του Assad πριν να αυτομολήσει λέει, οι βιασμοί στην αρχή γινόντουσαν μόνο στα κέντρα συγκέντρωσης. Μιλώντας με τη πλάτη στη κάμερα, λέει πως αργότερα, οι βιασμοί έγιναν πιο συστηματικοί: γυναίκες βιάζονταν στα σημεία ελέγχου, στους δρόμους, μέσα στα σπίτια τους μπροστά στους άντρες τους.
«Το καθεστώς χρησιμοποιούσε το βιασμό για να ταπεινώσει το Σύριο άντρα. Οι γυναίκες κρατούνταν για να εκβιάσουν τους Σύριους άντρες. Όταν ένας άνδρας εμπλέκονταν στην επανάσταση, οι γυναίκες συγγενείς του συλλαμβάνονταν σαν τακτική εκβιασμού.»
Υπό τις διαταγές στρατιωτικών διοικητών, γυναίκες, συγγενείς μαχητών εναντίον του Assad βιάζονταν στις επιδρομές. Οι βιασμοί βιντεοσκοπούνταν και τα βίντεο στέλνονταν στους μαχητές για να «σπάσουν το πνεύμα των ανδρών».
Μια πρόσφατα απελευθερωμένη γυναίκα επιβεβαίωσε μια απότομη αύξηση τελευταία στον αριθμό γυναικών που συλλαμβάνονταν στις περιοχές που ελέγχονταν από τους αντάρτες, αποδίδοντάς το στη θέληση του καθεστώτος να τις χρησιμοποιήσει στις ανταλλαγές κρατουμένων με την αντιπολίτευση.

Κοινωνικό Στίγμα: Προσθέτοντας Πόνο στον Πόνο

Η τραγωδία των βιασμένων γυναικών δε σταματά με την απελευθέρωση τους. Στρίβοντας το μαχαίρι περισσότερο, το κοινωνικό στίγμα που συνδέεται με το βιασμό και τη σεξουαλική κακοποίηση κάνουν τη ζωή τους πρακτικά ανυπόφορη.
Ενώ οι άνδρες που επιβιώνουν της φυλάκισης αντιμετωπίζονται κυρίως ως ήρωες, οι γυναίκες λαμβάνουν ελάχιστη ή και καθόλου συμπαράσταση, και συχνά κατηγορούνται επειδή ατίμασαν τις οικογένειες τους.
Σύμφωνα με μια από τις γυναίκες που μίλησαν στο ντοκιμαντέρ:
«Στην συντηρητική κοινωνία της Συρίας, όπως σε κάθε μουσουλμανική κοινωνία, ο βιασμός διαταράσσει τις βασικές ισλαμικές αξίες. Βεβηλώνει το ιερό πράγμα που είναι το γυναικείο σώμα. Είναι δύσκολο για μια μουσουλμανική κοινότητα να συμφιλιωθεί με ένα τέτοιο πράγμα, αυτή είναι η αιτία που επιβάλλεται η απόλυτη σιωπή.
Όταν η βιασμένη γυναίκα είναι μητέρα, η ζωή ολόκληρης της οικογένειας ανατρέπεται.»
Για μια άλλη γυναίκα, ο θάνατος θα ήταν ευκολότερος από το βιασμό:
«Η εικόνα του εαυτού μου είχε διαλυθεί εξαιτίας μιας ομάδας τεράτων. Ο βιασμός είναι χειρότερος από το θάνατο.
Πολλές από τις βιασμένες γυναίκες διώχτηκαν από τις οικογένειες τους και στιγματίστηκαν από τις οικογένειες τους.
Ο κόσμος μας λέει πως δεν έπρεπε να επιτρέψουμε να συμβεί. Πως ήταν αυτό δυνατό; Έγινε ενάντια στη θέληση μας.»
Η κουλτούρα της μη ανεκτικότητας είναι παιχνίδι στα χέρια του καθεστώτος που χρησιμοποιεί το βιασμό για να προκαλέσει όσο μεγαλύτερη ατίμωση και κακοφημία είναι δυνατή.
Η Fawziah Hussein al-Khalaf, που επιβίωσε τη σφαγή της αλ-Χούλα στη Χομς5, μιλά επίσης με ακάλυπτο πρόσωπο. Η πολιτοφυλακή Σαμπιχά6 εισέβαλε στο σπίτι της. Οι εκκλήσεις της να βιάσουν την ίδια και να αφήσουν τις κόρες της δεν εισακούστηκαν. Βιάστηκε μαζί με τις κόρες της, πριν τα μέλη της Σαμπιχά κόψουν τους λαιμούς τους, τη μια μετά την άλλη. Μόνο η Fawziah και η κόρη της Rasha επιβίωσαν της σφαγής. Κυριευμένες από ντροπή, δεν συναναστρέφονταν με κόσμο. Απέφευγαν συγκεντρώσεις και δεν πήραν ξανά λεωφορείο.
Μια πρώην κρατούμενη σε μια μυστική φυλακή, γνωστή ως «Αφάκ», που απελευθερώθηκε σε ανταλλαγή κρατούμενων μεταξύ καθεστώτος και φατριών της αντιπολίτευσης, είπε πως μέτρησε τουλάχιστον πέντε αυτοκτονίες βιασμένων γυναικών που κρατούνταν, σε διάστημα δυο μηνών.
«Οι βιασμένες γυναίκες είναι παγιδευμένες ανάμεσα στον άκμονα του καθεστώτος και της σφύρας της κοινωνίας», λέει η γυναίκα από τη Ντεραά.
Όπως πολλές από τις άλλες γυναίκες, η Mariam έγινε πρόσφυγας για να ξεφύγει το στίγμα και να αρχίσει μια νέα ζωή. Καθώς περιγράφει πόσο της λείπει η Συρία, δάκρυα κυλούν στα μάγουλά της. Λέει πως η Alwa είχε χειρότερη πολύ χειρότερη μοίρα. Η ασάφεια των συνθηκών του θανάτου της, οδήγησε πολλούς να υποθέσουν πως δολοφονήθηκε από το πατέρα της.
«Είμαι πλέον χωρισμένη με τέσσερα παιδιά. Είμαι ξένη εδώ… είμαι ένα τίποτα… ένα άψυχο κορμί.»

Η ανάμεικτη αντίδραση των θεατών

Το ντοκιμαντέρ προκάλεσε αίσθηση στα κοινωνικά δίκτυα, με πολλούς να κοινοποιούν το βίντεο. Κάποιοι άλλαξαν την εικόνα του προφίλ τους με φωτογραφίες των γυναικών που εμφανίστηκαν στο ντοκιμαντέρ. Ο Jean-Pierre Filiu, Γάλλος καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών στο Πρίσι, έγραψε ένα άρθρο ζητώντας από το Γάλλο πρόεδρο Emanuel Macron να αφαιρέσει τη Λεγεώνα της Τιμής (την υψηλότερη πολιτική διάκριση) από το Σύρο δικτάτορα, όπως έκανε με το παραγωγό του Χόλιγουντ Harvey Weinstein7, θυμίζοντας στο Γάλλο πρόεδρο για προηγούμενες δηλώσεις που απαιτούσαν την απομάκρυνση του Assad και τη δίκη για εγκλήματα πολέμου.
Σύριοι, Λιβανέζοι και Γάλλοι ακτιβιστές ξεκίνησαν μια εκστρατεία στα κοινωνικά δίκτυα με τον Γάλλο φιλόσοφο Frederic Lonoir, υπογράφοντας αίτημα προς το Γάλλο πρόεδρο, ζητώντας τη παρέμβαση του για την απελευθέρωση των κρατούμενων Σύριων γυναικών.
Πολλοί, όμως, παρά την κατακραυγή που προκλήθηκε από το ντοκιμαντέρ, δεν έχουν παρά ελάχιστες ελπίδες για πραγματική δράση.
Ο Anwar al-Bunni, επικεφαλής του Συριακού Κέντρου Σποδών και Νομικών Ερευνών, εξέφρασε την απαισιοδοξία του8, όσον αφορά το να έρθουν ενώπιον της δικαιοσύνης οι δράστες.
«Ο λαός της Συρίας συνειδητοποιούν τώρα πως οι εκκλήσεις προς τη διεθνή κοινότητα να επέμβει για να λήξουν αυτές οι παραβάσεις είναι μάταιες.»
Μιλώντας στο Arabi 217, o al-Bunni είπε πως το συριακό καθεστώς εμποδίζει την πρόοδο στο θέμα αυτό, το οποίο το θεωρεί γραμμή σωτηρίας.
«Το καθεστώς χρησιμοποιεί το θέμα αυτό ως όπλο. Είναι αδύνατο να σημειωθεί πρόοδος όσο ο Assad παραμένει στην εξουσία.»
Η Ρωσία και η Κίνα έχουν χρησιμοποιήσει επανειλημμένα το βέτο τους για να μπλοκάρουν ψηφίσματα του ΟΗΕ εναντίον του Συριακού καθεστώτος, προστατεύοντας το σύμμαχο τους από κυρώσεις για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Ο Γάλλος πρόεδρος δείχνει να μαλακώνει τη στάση του όσον αφορά τη μοίρα του Assad. Συνεχιζόμενοι γύροι ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ της κυβέρνησης της Συρίας και της αντιπολίτευσης απέτυχαν να σημειώσουν πρόοδο στο θέμα των κρατούμενων.
Ενισχυμένος από το ιστορικό απραξίας, αυτός ο πεσιμισμός αντηχεί στα λόγια των γυναικών στο ντοκιμαντέρ. Για τη Mariam:
«Είμαι πεπεισμένη πως οι άνθρωποι θα δουν το ντοκιμαντέρ, θα κοιτάξουν από την άλλη και θα συνεχίσουν με τις ζωές τους ως συνήθως. Για περισσότερα από πέντε χρόνια, ζητάμε από τη Δύση να πιέσει για την απελευθέρωση των Σύριων γυναικών. Τίποτα δεν έγινε.

Αυτό είναι έκκληση στις γυναίκες της Δύσης… Κάντε κάτι να βοηθήσετε τις γυναίκες της Συρίας…»

Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα GlobalVoices.org. Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας


Πηγη:https://geniusloci2017.wordpress.com/2018/03/03/themtoo/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.