20.1.18

Το «Μαύρο Σάββατο» της Θεσσαλονίκης

Το όραμα της ναζιστικής «Νέας Ευρώπης» ήθελε δούλους και με δούλους αποπειράθηκαν να το χτίσουν.

«Η φυλετική ταξινόμηση των λαών της ευρωπαϊκής ηπείρου με πρόπλασμα στην κάτω βαθμίδα της κλίμακας τους Εβραίους αποτελούσε ένα συνεκτικό σχέδιο του οποίου ένας από τους στόχους ήταν και η νομιμοποίηση της δουλικής εργασίας».
Το συμπέρασμα είναι της ιστορικού Μαρίας Καβάλα, η οποία παρουσίασε αναλυτικά στοιχεία σε εκδήλωση που οργάνωσε το σωματείο «Οι Φίλοι του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα», με θέμα «Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης: από τον Μεσοπόλεμο στο Ολοκαύτωμα».
Τα στοιχεία για τους χιλιάδες Θεσσαλονικείς που εξαναγκάστηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα σε εργασία με αμοιβή κυριολεκτικά ένα πιάτο φαΐ, όσο δηλαδή να κρατιούνται στη ζωή, είναι συγκλονιστικά.
Το ναζιστικό όραμα στην αρχή έριξε το δόλωμα της εργασίας για τους ανέργους.
«Στη Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβρη του 1941, οι δηλωμένοι άνεργοί της έφταναν τις 30.000 και… το 1942 είχαν προσφερθεί εθελοντικά και μεταφέρθηκαν στη Γερμανία για δουλειά 6.500 Θεσσαλονικείς».
Παράλληλα, η ναζιστική μηχανή ζητούσε να γίνουν έργα στρατιωτικής υποδομής και να δουλέψει η παραγωγική μηχανή, κυρίως τα μεταλλεία της Μακεδονίας, αφού «οι εκπρόσωποι των γερμανικών βιομηχανιών, αμέσως μετά την κατάληψη της Ελλάδας, απέκτησαν τον έλεγχο των μεταλλείων είτε με συμμετοχή στο κεφάλαιο της επιχείρησης είτε με τη σύναψη πολυετών συμβολαίων με τους ιδιοκτήτες τους για την προμήθεια των μεταλλευμάτων». 
Γι’ αυτό και η ναζιστική φυλλάδα «Νέα Ευρώπη» καλούσε όλους τους άνεργους άνδρες να εργαστούν «επ’ αμοιβή ή άνευ αμοιβής ή (να προσφέρουν) αναγκαστική εργασία» και, αν αρνούνταν, θα κλείνονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης «[...] προς εκπαιδευτικήν χρησιμοποίησιν»!

Φάλαγγες ανέργων

Οι άνεργοι συγκεντρώνονταν για εργασία σε φάλαγγες ήδη από το 1941 και ήταν «χριστιανοί και Εβραίοι πολίτες της Θεσσαλονίκης που ήταν σε ανάγκη».
Σύμφωνα με τα αρχεία, αυτοί οι εργαζόμενοι «τον Απρίλιο του 1942 ήταν 12.000 ενώ το Φεβρουάριο του 1944 έφτασαν τους 26.500, με τον ρυθμό αύξησης, ωστόσο, να έχει μειωθεί, καθώς από το καλοκαίρι του 1942 άρχισε να ελαττώνεται ο αριθμός των ανθρώπων που ενδιαφέρονταν να στρατολογηθούν ως εργάτες».
Απροθυμία που οφειλόταν «στις κακές συνθήκες εργασίας, στο χαμηλό ημερομίσθιο, αλλά και στην επιρροή που ασκούσε το ΕΑΜ».
Σύμφωνα με την κ. Καβάλα, «το Μαύρο Σάββατο στην πλατεία Ελευθερίας δεν ήταν μόνο το πρελούδιο για την εφαρμογή της “Τελικής Λύσης” στη γερμανοκρατούμενη ζώνη κατοχής, ήταν και η πρώτη απογραφή για “υποχρεωτική εργασία”». 
Μέχρι όμως την εφαρμογή της «Τελικής Λύσης» στη Θεσσαλονίκη «επιστρατεύθηκαν 3.500 άτομα για καταναγκαστικές εργασίες (...) άλλη πηγή αναφέρει ότι ήταν συνολικά 5.000 οι Εβραίοι που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή δρόμων και στην εξόρυξη μεταλλευμάτων, μέχρι τον Οκτώβριο του 1942».

Απεργίες, διαδηλώσεις

Μέχρι αυτό το χρονικό όριο δεν υπήρξε καμιά αντίδραση, «αντιθέτως, οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες με μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις όταν αργότερα, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1942, κάλεσαν τους Ελληνες χριστιανούς άντρες που γεννήθηκαν από το 1912 ώς το 1921 και τις στρατιωτικές κλάσεις 1925-1932 και 1943-1944».
Η κ. Καβάλα συμπεραίνει πως «Το “Μαύρο Σάββατο” παραμένει ένα ορόσημο για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, για την ιστορία της εβραϊκής κοινότητάς της, για την οικονομική κατοχική ιστορία, για το ζήτημα της “υποχρεωτικής εργασίας” και το ενδιαφέρον για τα εβραϊκά περιουσιακά στοιχεία, για τον φυλετικό αντισημιτισμό και την επίθεση ενάντια στην ανθρώπινη προσωπικότητα, και μας καλεί σε μια μνήμη με διάρκεια, με σεβασμό και υπευθυνότητα».
Γράφει: Απόστολος Λυκεσάς

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.