6.5.18

Πενήντα χρόνια μετά: Πέντε ταινίες για τον καθοριστικό Μάη του 1968

Χρονιά ορόσημο του 20ου αιώνα, το 1968, γέννησε επαναστάσεις, συγκρούσεις, όνειρα, απογοητεύσεις και ελπίδες, με βασικούς σταθμούς την εξέγερση στη Γαλλία, την Άνοιξη της Πράγας, τους Μαύρους Πάνθηρες στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και τις πολιτικές εξελίξεις στην Λατινική Αμερική και την Άπω Ανατολή. Το 1968 αποτέλεσε ένα κομβικό έτος για τον 20ό αιώνα και πενήντα χρόνια μετά, με αφορμή την εξέγερση στη Γαλλία τον Μάιο του '68, θυμόμαστε πέντε χαρακτηριστικές και αξιόλογες ταινίες.

«Η Κινέζα» (La Chinoise - 1967) του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ

Στα τέλη της δεκαετίας του '50 μία νέα τάση κάνει την εμφάνιση της στον ευρωπαϊκό κινη­ματογράφο και συγκεκριμένα στη Γαλλία. Το νέο αυτό ρεύμα κινηματογράφησης στρέφεται ενάντια στον μέχρι τότε παρα­δοσιακό αφηγηματικό κινηματογράφο της προηγούμενης γενιάς, ενώ παράλλη­λα αναζητά τρόπους έκφρασης μιας νέας δημιουργικής γλώσσας. Έτσι γεννήθηκε η Νουβέλ Βαγκ... Σε αυτή την περίοδο, με τον έντονο πολιτικό προσανατολισμό, ανήκει και το φιλμ «Η Κινέζα» (La Chinoise) του 1967.

Ενας μικρός, μαοϊκός πυρήνας, απομονωμένος σε κάποιο παρισινό διαμέρισμα. Πέντε φοιτητές ακούνε Ράδιο Πεκίνο, συζητώντας για την πολιτιστική επανάσταση, τις μορφές δράσης και το νόημα της τρομοκρατίας. Ομως η πολιτική δολοφονία που σχεδιάζουν δε θα εξελιχθεί όπως επιθυμούν και θα καταλήξει μια πράξη χωρίς νόημα. Το προφητικό φιλμ του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, ο οποίος λίγο πριν το Μάη του '68 διαισθάνεται την ειλικρινή επιθυμία εξέγερσης των νέων, και την απεικονίζει μαζί με τον βερμπαλισμό, την σύγχυση και την ουτοπική της προοπτική. Πρωταγωνιστούν: Αν Βιαζέμσκι, Ζαν Πιερ Λεόντ, Μισέλ Σεμενιάκο.

«Ο Μιλού τον Μάη» (May Fools / Milou en Mai - 1990) του Λουί Μαλ

Ο Μιλού δεν έχει αφήσει ποτέ το πατρικό του σπίτι, παρότι έχει πατήσει τα εξήντα. Η μητέρα του, με την οποία ζουν μαζί, πεθαίνει τη στιγμή που ξεσπά ο Μάης του ‘68 στο Παρίσι. Όλη η οικογένεια μαζεύεται στο εξοχικό για την κηδεία, η οποία γίνεται με φόντο τα γεγονότα. Ο αδερφός του Μιλού, ανταποκριτής της Le Monde στο Λονδίνο, ο οποίος περνάει την περισσότερη ώρα στο ράδιο. Μια ανιψιά, η οποία ενδιαφέρεται για το σπίτι και ένα δαχτυλίδι της γιαγιάς που το έχει η ξαδέλφη της, Καμίγ, κόρη του Μιλού. Ένας οδηγός φορτηγού, ο οποίος μεταφέρει ντομάτες και δεν μπορεί να φτάσει μέχρι το Παρίσι λόγω των γεγονότων, φτάνει με τον ανιψιό του Μιλού, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στην εξέγερση. Ο καθένας φτάνει στο εξοχικό με τις δικές του έγνοιες, αλλά, προοδευτικά, είναι η άνοιξη στην εξοχή αυτή που θα κυριαρχήσει, χαλαρώνοντας τους πάντες, ακόμη κι όταν η κηδεία αναβληθεί γιατί ο κληρικός της περιοχής απεργεί. Ο Λουί Μαλ φιλοτεχνεί έναν γοητευτικό μικρόκοσμο της γαλλικής κοινωνίας στα τέλη της δεκαετίας του ’60.


«Συνήθεις Εραστές» (Regular Lovers / Les amants réguliers - 2005) του Φιλίπ Γκαρέλ
Το Μάη του ΄68 στο Παρίσι, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι διαδηλώνουν στους δρόμους της πόλης ζητώντας να αποδράσουν από την ανία της καθημερινότητάς τους. Ο François μόλις έκλεισε τα 20 και όπως οι υπόλοιποι συνομήλικοί του, δεν έχει τίποτα να χάσει. Στη διάρκεια μιας οδομαχίας, ο François και η Lilie συναντιούνται και ερωτεύονται. Ο πόθος τους για επανάσταση είναι μεγάλος. Ακόμα πιο έντονος όμως, είναι ο έρωτας που γεννιέται ανάμεσα τους. Αργυρό Λιοντάρι Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βενετίας 2005 και Βραβείο Σεζάρ Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Ηθοποιού, για τον χαρισματικό Λουίς Γκαρέλ.
Οι «Συνήθεις Εραστές» είναι μία σπουδή πάνω στον έρωτα, το πάθος και τις πολιτικές επιπτώσεις του Μάη του ’68. Ένα πραγματικά πρωτότυπο έργο από τον σπουδαίο Φιλίπ Γκαρέλ, με πρωταγωνιστή τον ταλαντούχο γιο του, Λουίς Γκαρέλ και τους ηθοποιούς: Κλοτίλντ Εσμέ, Ζουλιέν Λουκάς, Ερίκ Ριγιά, Νικολάς Μπριντέ, Ματιέ Ζενέ.



«Μετά τον Μάη» (Something in the Air / Après mai - 2012) του Ολιβιέ Ασάγιας

Βρισκόμαστε, λίγο έξω από το Παρίσι στις αρχές της δεκαετίας του 70. Ο Ζιλ, ένας νέος που τελειώνει το σχολείο παρασύρεται από την πολιτική και δημιουργική αναταραχή της εποχής. Όπως και οι φίλοι του, βρίσκεται ανάμεσα στις ριζοσπαστικές πολιτικές δεσμεύσεις και στις προσωπικές του προσδοκίες. Οι πράξεις τους θα τους φέρουν στην Ιταλία και αργότερα στο Λονδίνο, όπου μέσα από ερωτικές συναντήσεις και καλλιτεχνικές αναζητήσεις, κάποια στιγμή θα αναγκαστούν  να κάνουν τις τελικές επιλογές τους για να βρουν τη θέση τους μέσα σε αυτούς τους ανήσυχους καιρούς.
Η συγκινητική όσο και τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης μιας παρέας ομάδας νέων, μέσα από το εκρηκτικό κλίμα μιας καθοριστικής εποχής. Όπως και σήμερα έτσι και τότε, η αίσθηση της ματαίωσης ήταν έντονη, ωστόσο η ένταση των νεανικών χρόνων και η επιθυμία για εμπειρίες υπερνικά τις όποιες απογοητεύσεις και οδηγεί τους ήρωες σε αυτό που τελικά προσδοκούν να γίνουν, αντιμετωπίζοντας ο καθένας, τις συνέπειες των επιλογών του...
Η ταινία του Ολιβιέ Ασαγιάς, είναι μία πολιτικοποιημένη ιστορία, η οποία ρίχνει μία ματιά, στα γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν και μετά από τον ιστορικό Μάη του 1968. Μία εποχή που σημάδευσε το μέλλον της Γαλλίας και όχι μόνο. Από το νεαρό καστ, ξεχωρίζουμε την ανερχόμενη και ταλαντούχα, Lola Creton, την οποία είχαμε παρακολουθήσει και το 2011, στην ταινία «Goodbye First Love» (Un amour de jeunesse), της Mia Hansen-Løve.
«Όταν αρχίζεις να πιστεύεις ότι η συλλογική ιστορία εκπροσωπείται αποσπασματικά, μετά από λίγο έχεις την κρυφή ιδέα ότι μπορεί να πρέπει εσύ να διορθώσεις το λάθος. Ότι μπορεί, χωρίς να το συνειδητοποιείς, να κρατάς μια από τις εμπειρίες της δικής σου γενιάς και να έχει έρθει η ώρα να την εξιστορήσεις. Η ταινία απεικονίζει το μονοπάτι πάνω στο οποίο μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, ενώ απορροφούμε και την ατμόσφαιρα της εποχής, χωρίς όμως να γινόμαστε θύματά της. Πρόκειται για ένα δρόμο που αποφεύγει όσο μπορεί τα πιο δημοφιλή μέρη κοινωνικοτήτων και συμβιβασμών με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.» - Ολιβιέ Ασαγιάς


«Στο Έντονο Παρόν» (In The Intense Now / No Intenso Agora - 2017) του Ζοάο Μορέιρα Σάλες

Δεμένα με το νήμα μιας πρωτοπρόσωπης αφήγησης, πλάνα από τον Μάη του ’68 στη Γαλλία, την Άνοιξη της Πράγας και τον απόηχο των διαδηλώσεων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού (στο Ρίο ντε Τζανέιρο) διαπλέκονται αρμονικά με πλάνα από την κάμερα της μητέρας του σκηνοθέτη, που βρέθηκε ως τουρίστρια στην Κίνα τη χρονιά της Πολιτιστικής Επανάστασης. Ένας στοχασμός στη φύση των εικόνων ιστορικού περιεχομένου, ο οποίος γεννά μια σειρά ερωτήσεων: Ποιος, γιατί και πώς τραβά αυτές τις εικόνες; Τι αποκαλύπτει το αρχείο από μόνο του, χωρίς παραπομπές στα ιστορικά συμφραζόμενα; Τι είδους εικόνες δημιουργούνται από τον φόβο, τη χαρά ή την αίσθηση του επείγοντος;
Στο «Έντονο Παρόν», ο αδελφός του Βάλτερ Σάλες χρησιμοποιεί σπάνιο αρχειακό υλικό από την εξέγερση στο Παρίσι και από την Άνοιξη της Πράγας παρεμβάλλοντας βιντεοσκοπημένο υλικό που τράβηξε η μητέρα του στην Κίνα το 1966 και μέσα απ’ αυτή την παράλληλη αφήγηση μας δίνει ένα ιδιοφυές δοκίμιο που αναλύει τις αιτίες και την εξέλιξη των εξεγέρσεων, ασκώντας κριτική σε όλες τις πλευρές. Ένα συναρπαστικό κινηματογραφικό οδοιπορικό. Ένα αξιόλογο ντοκιμαντέρ το οποίο είχαμε την ευκαιρία να παρακουθήσουμε πριν λίγο καιρό στο επετειακό 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, εκεί όπου γεννήθηκε και η ιδέα του συγκεκριμένου αφιερώματος...


Γράφει: Γιώργος Ρούσσος


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.