Πως αποφασίστηκε ότι η Τουρκία είναι «ασφαλής τρίτη χώρα»; Πως άλλαξε η νομοθεσία προκειμένου να μπορέσει να υλοποιηθεί η συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας; Αφού είναι ασφαλής τρίτη χώρα η Τουρκία, γιατί δεκαπλάσιαστηκαν οι αιτήσεις ασύλου στην Ελλάδα από πολίτες της;
Για πολλούς ακούγονται ρητορικά τα ερωτήματα, επειδή όμως τα ΜΜΕ δεν φωτίζουν αρκετά την υπόθεση, η «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA) καταθέτει στο Tvxs.gr τα βήματα που ακολουθήθηκαν νομικά αλλά και τα στατιστικά στοιχεία που δείχνουν την τραγική πραγματικότητα. Είναι το τελευταίο μέρος της έρευνας που δημοσιεύουμε σε συνεργασία με την RSA.
Η RSA επιστράτευσε τους συνεργάτες της που εργάζονται δίπλα στους πρόσφυγες στα νησιά του Αιγαίου και παρουσιάζει όλα τα στοιχεία που δείχνουν τα αποτελέσματα της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας στην πράξη. Πρόκειται για έναν απολογισμό με αφορμή την επέτειο των δύο ετών από την ώρα που μπήκε σε ισχύ.
Όλη την έρευνα της RSA που παρουσιάστηκε αποκλειστικά στο Tvxs.gr μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ
Αλλαγή νομοθεσίας και πρακτικών της διοίκησης στο άσυλο με σκοπό την εφαρμογή της "Συμφωνίας"
Με σκοπό την επίτευξη των πολιτικών στόχων της «συμφωνίας», οι Ελληνικές Αρχές με την προτροπή της Ε.Ε. υιοθέτησαν μία σειρά από νομοθετικές αλλαγές στις διαδικασίες ασύλου τον Απρίλιο του 2016 (ν. 4375/2016). Αρχικά, εισήγαγαν την «υπέρ» ταχύρρυθμη διαδικασία συνόρων με μειωμένες διαδικαστικές εγγυήσεις. Ταυτόχρονα, η Υπηρεσία Ασύλου ξεκίνησε για πρώτη φορά τη εξέταση του παραδεκτού των αιτημάτων ασύλου των Σύρων προσφύγων που φθάνουν στα νησιά του Αιγαίου με το σκεπτικό ότι η Τουρκία είναι «ασφαλής τρίτη χώρα».
Με αυτή τη νομική βάση τα αιτήματα των Σύρων προσφύγων άρχισαν να απορρίπτονται συστηματικά από την Υπηρεσία Ασύλου μετά και από σχετική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) το οποίο και διεξάγει την πρώτη και μοναδική συνέντευξη ασύλου. Πρέπει να επισημανθεί εδώ ότι η εξέταση του «παραδεκτού» των αιτημάτων αυτών ξεκίνησε χωρίς προηγούμενα να έχουν διασφαλιστεί οι βασικές διαδικαστικές εγγυήσεις και να έχει οριστεί η μεθοδολογία χαρακτηρισμού της τρίτης χώρας (Τουρκίας) ως ασφαλούς.
Τον Ιούνιο του 2016, η μη “συμμόρφωση” των Επιτροπών Προσφυγών – οι οποίες έκριναν δευτεροβάθμια στην συντριπτική πλειοψηφία τους την Τουρκία ως μη ‘ασφαλή τρίτη χώρα’ – οδήγησε εσπευσμένα στην τροποποίηση του πρόσφατου νόμου και τη δημιουργία νέων Ανεξάρτητων Επιτροπών Προσφυγών με διαφορετική σύσταση (ν. 4399/2016). Οι νέες αυτές Επιτροπές ξεκίνησαν να χαρακτηρίζουν συστηματικά την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα».
Οι Ελληνικές αρχές ασύλου και η Τουρκία ως "ασφαλής τρίτη χώρα"
Μέχρι σήμερα, ο χαρακτηρισμός της Τουρκίας ως "ασφαλούς τρίτης χώρας", βασίζεται κυρίως σε γενικές διαβεβαιώσεις που παρείχαν οι Τουρκικές Αρχές στην Ε.Ε. και σε επιστολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στις Ελληνικές Αρχές. Αξίζει να σημειωθεί ότι το περιεχόμενο των επιστολών της Ύπατης Αρμοστείας παρερμηνεύθηκε στην έκδοση των σχετικών αποφάσεων ασύλου, χωρίς ωστόσο η ‘Υπατη Αρμοστεία να μεριμνήσει για την διασφάλιση της ορθής ερμηνείας τους, ενώ παράλληλα παρέμεινε σιωπηλή σε κρίσιμες στιγμές που αφορούσαν την ερμηνεία της έννοιας της ‘ασφαλούς τρίτης χώρας’ από τα ελληνικά δικαστήρια .
Η πραγματικότητα στην Τουρκία όπως αποτυπώνεται από αξιόπιστες Εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, διεθνών και εθνικών οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων αγνοήθηκε συστηματικά από τις Αρχές εξέτασης αιτημάτων ασύλου στην Ελλάδα καθώς και από την ίδια την Ε.Ε.
Οι καθοριστικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας ανοίγουν το δρόμο για αναγκαστικές επιστροφές στην Τουρκία
Τον Σεπτέμβρη του 2017, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Ελλάδας (Συμβούλιο της Επικρατείας) με τις κρίσιμες αποφάσεις του (2347/2017 και 2348/2017) επικυρώνει τον ισχυρισμό ότι η Τουρκία είναι ‘ασφαλής τρίτη χώρα’ για δύο Σύρους πρόσφυγες, και «ανοίγει» το δρόμο για αναγκαστικές επιστροφές προσφύγων στην Τουρκία στα πλαίσια της ‘συμφωνίας’.
Οι αποφάσεις αυτές αποτέλεσαν οπισθοδρόμηση της νομολογίας και του επιπέδου προστασίας των προσφύγων εντός ενός κράτους δικαίου. Διαμόρφωσαν, όμως, την μέχρι σήμερα νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων και ενδυνάμωσαν τις αποφάσεις των Επιτροπών Προσφυγών που συνέχισαν να θεωρούν την Τουρκία ‘ασφαλή τρίτη χώρα’ για τους προσφεύγοντες Σύρους. Τέλος, άφησαν μια πικρή αίσθηση απογοήτευσης απέναντι στην δικαιοσύνη και το Κράτος δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, το ΣτΕ δέχθηκε σκανδαλωδώς ότι οι παρεχόμενες γενικές διπλωματικές διαβεβαιώσεις των Τουρκικών Αρχών που δόθηκαν στο πλαίσιο εφαρμογής της «συμφωνίας» είναι ικανά στοιχεία για να αποφασίσουν οι Ελληνικές Αρχές σχετικά με την εφαρμογή της τήρησης της αρχής της μη επαναπροώθησης χωρίς περαιτέρω ενδελεχή έλεγχο της πραγματικής κατάστασης.
Περαιτέρω, το ΣτΕ προχώρησε στην ερμηνεία της έννοιας της «διεθνούς προστασίας», όπως ορίζεται στην Σύμβαση της Γενεύης του 1951, η οποία σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία αποτελεί βασική προϋπόθεση προκειμένου μία χώρα να χαρακτηριστεί ως ασφαλής, καταλήγοντας ότι δεν απαιτείται η επικύρωση της Σύμβαση αυτής προκειμένου να ικανοποιείται το ως άνω κριτήριο. Το ΣτΕ τέλος, θεώρησε ότι το προβλεπόμενο σε περιπτώσεις μαζικής εισροής Σύρων προσφύγων στην Τουρκία προσωρινό καθεστώς προστασίας είναι εφάμιλλο του προσφυγικού καθεστώτος, παρόλο που αυτό μπορεί ανά πάσα στιγμή να αρθεί χωρίς να διασφαλίζεται η εξατομικευμένη πρόσβαση στην διαδικασία ασύλου ή τουλάχιστον σε κάποιο ένδικο μέσο ή βοήθημα κατά της επιστροφής και χωρίς να διασφαλίζεται σειρά άλλων δικαιωμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.