27.2.18

Η Μάχη των Κατοίκων της Ηπείρου για τις Έρευνες Εξόρυξης Υδρογονανθράκων σε Περιοχές Natura

Εδώ και έναν χρόνο, η Κατερίνα Τσαγκαροπούλου, 39 ετών, έχει βρει τον προσωπικό της παράδεισο στο Πολύδωρο, ένα μικρό χωριό 40 χιλιόμετρα δυτικά των Ιωαννίνων. «Από μικρή αγαπούσα την Ήπειρο, ερχόμουν συχνά στα ηπειρώτικα χωριά, λόγω της ερασιτεχνικής ενασχόλησής μου με τα μανιτάρια», λέει. «Έτσι, όταν παντρεύτηκα έναν ντόπιο, αποφασίσαμε να εγκατασταθούμε στο Πολύδωρο. Όλους κι όλους έχει 22 κατοίκους, ωστόσο μας προσφέρει όλα όσα θέλουμε: ηρεμία, πλούσιο φυσικό περιβάλλον -γεμάτο ποτάμια, δέντρα και βουνά- και αυθεντικούς και δοτικούς ανθρώπους. Εδώ μπορείς να καλλιεργείς τον κήπο σου, να κάνεις περιπάτους στο δάσος, να αναπνέεις καθαρό αέρα. Η φύση μάς δίνει και το μεροκάματο, αφού μαζί με τον σύζυγό μου διατηρούμε μελίσσια. Δεν φοβάμαι να πω ότι είμαι ευτυχισμένη με τη ζωή μου στο χωριό».

Τόσο η Κατερίνα, όσο και άλλοι κάτοικοι της Ηπείρου, φοβούνται ότι ο τρόπος ζωής τους βρίσκεται σήμερα υπό απειλή. Αυτό, επειδή εδώ και μερικούς μήνες έχει ξεκινήσει στην περιφέρεια της Ηπείρου η εφαρμογή ενός προγράμματος για την ανεύρεση και εξόρυξη υδρογονανθράκων, σε μια έκταση 4.187 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δηλαδή πάνω από το 3% της ελληνικής επικράτειας. Το έργο ανήκει κατά 40% στην ελληνική Energean Oil & Gas και κατά 60% στην ισπανική Repsol, ενώ τις έρευνες για τον ακριβή εντοπισμό κοιτασμάτων πραγματοποιεί η ιταλική Geotech. Σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις και κατοίκους της περιοχής που μίλησαν στο VICE, το παραπάνω πρόγραμμα, που εγκρίθηκε με υπουργική απόφαση το 2013, θέτει σε κίνδυνο τόσο το περιβάλλον, όσο και την οικονομία της Ηπείρου, η οποία σήμερα απολαμβάνει μια από τις πλουσιότερες χλωρίδες και πανίδες της Ευρώπης.

Αυτήν τη στιγμή, στην Ήπειρο, πραγματοποιούνται σεισμικές έρευνες, «προκειμένου να διαπιστωθεί αν και πού ακριβώς υπάρχουν κοιτάσματα για την εξόρυξη υδρογονανθράκων, δηλαδή πετρελαίου και φυσικού αερίου», λέει στο VICE ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος εκστρατειών της Greenpeace. «Αν και η άντληση πετρελαίου δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, οι έρευνες που γίνονται σήμερα επιβαρύνουν σημαντικά το περιβάλλον, αφού σκάβονται γεωτρήσεις 12 μέτρων, όπου τοποθετούνται πολλά κιλά εκρηκτικών, για να πραγματοποιηθούν χιλιάδες εκρήξεις από τις οποίες οι πετρελαϊκές εταιρείες, που θα κρίνουν αν τα κοιτάσματα είναι αρκετά για οικονομικά βιώσιμες εξορύξεις. Παράλληλα, ανοίγονται δρόμοι, κόβονται δέντρα και προκαλείται οπτική και ηχητική όχληση. Μιλάμε για μια καθαρά βιομηχανικού τύπου δραστηριότητα, που θα υποβαθμίσει τη ζωή των ντόπιων».

H Κατερίνα Τσαγκαροπούλου, 39 ετών, κάτοικος του Πολύδωρου Ηπείρου. Η φωτογραφία είναι μία ευγενική παραχώρηση της Greenpeace Greece © Evgenia Choros
Ανησυχώντας για τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ερευνών, κάτοικοι από τα γύρω χωριά δημιούργησαν την «Πρωτοβουλία κατά της Έρευνας και Εξόρυξης Υδρογονανθράκων στην Ήπειρο», πριν από τρεις μήνες. «Η ομάδα μας ξεκίνησε, επειδή ούτε η κεντρική κυβέρνηση ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση μάς ενημέρωσαν -ως όφειλαν- για το είδος των ερευνών που επρόκειτο να γίνουν στον τόπο μας», λέει η Κατερίνα Τσαγκαροπούλου, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της πρωτοβουλίας. «Ο ίδιος ο συντάκτης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων -με βάση την οποία πρέπει να πραγματοποιούνται οι έρευνες- παραδέχτηκε ότι δεν πραγματοποιήθηκε η ειδική διαβούλευση που έπρεπε να γίνει μεταξύ των αρμόδιων κρατικών Αρχών και της τοπικής κοινότητας. Ξέρουν ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής είναι μεγάλης ηλικίας και δεν μπορούν να καταλάβουν τι συμβαίνει. Με τους κατοίκους ανενημέρωτους, πίστευαν ότι θα μπορέσουν να προχωρήσουν, χωρίς να προκληθούν αντιδράσεις από τους ντόπιους».
Το VICE επικοινώνησε με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με το ζήτημα της ενημέρωσης της τοπικής κοινότητας για το θέμα των ερευνών εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ήπειρο. Διαβάστε την επίσημη τοποθέτηση του Μιχάλη Βερροιόπουλο, Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών.
Ο κίνδυνος για τις περιοχές Natura

Οργανώσεις και κάτοικοι λένε στο VICE ότι μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος αφορά την έλλειψη επαρκούς προστασίας των περιοχών Natura 2000, ενός δικτύου ζωνών προστασίας της φύσης που έχει θεσμοθετηθεί σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποσκοπεί στο να προστατέψει τις πιο πλούσιες περιβαλλοντικά περιοχές της Κοινότητας. Ο Δημήτρης Ιμπραήμ λέει ότι «έχουμε στη διάθεσή μας χάρτη που δείχνει ότι η περιοχή που έχει παραχωρηθεί στη βάση του παραπάνω προγράμματος ερευνών περιλαμβάνει τουλάχιστον δέκα περιοχές Natura, καθώς και τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου, το Εθνικό Πάρκο Πίνδου, το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Παμβώτιδας-Ιωαννίνων και τα Ζαγοροχώρια». Τόσο η Greenpeace όσο και η WWF, έδωσαν στο VICE τους παρακάτω χάρτες, που δείχνουν δέκα περιοχές Natura να περιλαμβάνονται στην έκταση που έχει παραχωρηθεί για έρευνες εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ήπειρο.


Χάρτης που μας παραχώρησε η WWF, όπου φαίνεται πως η έκταση για τις έρευνες εξόρυξης υδρογονανθράκων καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις εθνικών πάρκων και περιοχών Natura 2000.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, δεσμεύτηκε προφορικά ότι «οποιαδήποτε εξορυκτική δραστηριότητα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σε περιοχή Natura». Ωστόσο, η «Πρωτοβουλία κατά της Έρευνας και Εξόρυξης Υδρογονανθράκων στην Ήπειρο» ζήτησε η προφορική δέσμευση να κατατεθεί ως τροπολογία και να γίνει νόμος του κράτους, ώστε τυχόν έρευνα για εξόρυξη υδρογονανθράκων και ορυκτών καυσίμων εντός του δικτύου Natura να είναι και τυπικά παράνομη. Μέχρι σήμερα, το αρμόδιο υπουργείο δεν έχει προχωρήσει στην παραπάνω νομοθετική απαγόρευση, περιοριζόμενη σε προφορικές διαβεβαιώσεις.

Για την απειλή των περιοχών Natura 2000 από τις έρευνες για εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, μίλησε στο VICE ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Δημαράς, που προέρχεται από την παράταξη των Οικολόγων-Πράσινων: «Οι περιοχές Natura 2000 δεν εξαιρούνται από τις έρευνες για τις εξορύξεις. Γι’ αυτόν τον λόγο, κατέθεσα σχέδιο τροπολογίας, ζητώντας από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας να εξαιρέσει αυτές τις προστατευόμενες περιοχές από τις έρευνες για υδρογονάνθρακες. Η απάντηση του υπουργείου ήταν αρνητική, αφού είπαν ότι έχουν ήδη υπογραφεί οι συμβάσεις και πλέον δεν γίνεται να εξαιρεθούν οι περιοχές Natura 2000».

Χάρτης της κοινοπραξίας Repsol-Energean Oil & Gas, όπου φαίνεται ότι οι έρευνες εκτείνονται εντός περιοχών Natura 2000.

To VICE επικοινώνησε με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με το ζήτημα των ερευνών εξόρυξης υδρογονανθράκων στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000. Διαβάστε την επίσημη τοποθέτηση του Μιχάλη Βερροιόπουλο, Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών.

Το VICE επικοινώνησε με την κοινοπραξία των πετρελαϊκών εταιρειών Repsol-Energean Oil & Gas σχετικά με το ζήτημα των ερευνών εξόρυξης υδρογονανθράκων τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000. Διαβάστε την επίσημη τοποθέτηση της κοινοπραξίας.

Η επικίνδυνη μέθοδος εξόρυξης Fracking
Άλλος ένας περιβαλλοντικός κίνδυνος αφορά την ιδιαίτερα επιβαρυντική για το περιβάλλον μέθοδο εξόρυξης fracking, αλλιώς υδραυλική ρωγμάτωση. Κάποιοι από εσάς ίσως την έχετε ακούσει στην σειρά BoJack Hourseman, όπου το σπίτι του Mr. Peanutbutter καταστρέφεται μετά από σεισμό που προκάλεσε το fracking κάτω από το σπίτι του. Συγκεκριμένα, μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών του 2012 εντόπισε στα Ιωάννινα κοιτάσματα σχιστολιθικού αερίου, ενός μη συμβατικού υδρογονάνθρακα που εξορύσσεται με τη μέθοδο fracking. Η επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής της WWF Ελλάς, Θεοδότα Νάντσου, λέει στο VICE ότι «η εξόρυξη του σχιστολιθικού αερίου είναι μια βαριά περιβαλλοντικά διαδικασία. Αυτό το αέριο βρίσκεται ανάμεσα στις σχισμές των πετρωμάτων. Για την εξόρυξή του, θα πρέπει να γίνουν “ενέσεις” μεγάλης πίεσης με χημικά, τα οποία αφενός προκαλούν ρύπανση, αφετέρου αυξάνουν τον κίνδυνο για σεισμούς, λόγω των αυξημένων πιέσεων στο υπέδαφος. Η εφαρμογή της θα είναι καταστροφική για την Ήπειρο».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμφωνία για τις έρευνες και την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ήπειρο δεν απαγορεύει το fracking ως εξορυκτική μέθοδο, ενώ ούτε οι εταιρείες Energean και Repsol έχουν αποκλείσει την πιθανότητα εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου. Γεωλόγοι από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας διαβεβαίωσαν προφορικά τους κατοίκους της περιοχής ότι «δεν υπάρχει περίπτωση για εφαρμογή της πολύ επικίνδυνης περιβαλλοντικά υδραυλικής ρωγμάτωσης - fracking». Ωστόσο, η «Πρωτοβουλία κατά της Έρευνας και Εξόρυξης Υδρογονανθράκων στην Ήπειρο» ζήτησε να απαγορευθεί νομοθετικά το fracking στην Ελλάδα, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ε.Ε.. Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει τέτοια νομοθετική πρωτοβουλία από την κυβέρνηση.

Γεφύρι στον Βοϊδομάτη Ηπείρου. Η φωτογραφία είναι μία ευγενική παραχώρηση της Greenpeace © Evgenia Choros

Για την προοπτική εφαρμογής της μεθόδου fracking στην Ήπειρο, ο Γιώργος Δημαράς είπε: «Σε συζήτηση με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζητήσαμε να απαγορευθεί η μέθοδος εξόρυξης fracking στην Ήπειρο και τις άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπου σχεδιάζονται έρευνες για εξορύξεις υδρογονανθράκων. Επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι είναι μια επικίνδυνη μέθοδος εξόρυξης. Ωστόσο, από τις ήδη υπογεγραμμένες συμβάσεις προκύπτει ότι δεν αποκλείεται καμιά μέθοδος εξόρυξης, άρα και το fracking».

Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εξόρυξη φυσικού αερίου, σε δημοσίευμα του Associated Press παρουσιάζεται η περίπτωση του ολλανδικού χωριού Ζεϊρέιπ, όπου έχει αποδειχθεί ότι η εξόρυξη φυσικού αερίου προκαλεί έντονη σεισμική δραστηριότητα. Μάλιστα, η εταιρεία Netherlands Petroleum Company, που εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα της περιοχής, έχει υποχρεωθεί με βάση δικαστική απόφαση να πληρώσει αποζημιώσεις για μεγάλες ζημιές σε σπίτια, δημόσια κτίρια και μνημεία.

To VICE επικοινώνησε με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά για την μέθοδο εξόρυξης fracking και την προοπτική να χρησιμοποιηθεί στην Ήπειρο. Διαβάστε την επίσημη τοποθέτηση του Μιχάλη Βερροιόπουλου, Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών.

Το VICE επικοινώνησε με την κοινοπραξία των πετρελαϊκών εταιρειών Repsol-Energean Oil & Gas σχετικά για την μέθοδο εξόρυξης fracking και την προοπτική να χρησιμοποιηθεί στην Ήπειρο. Διαβάστε την επίσημη τοποθέτηση της κοινοπραξίας.

Πάσαλοι που έχουν τοποθετηθεί στην Ήπειρο, όπου πραγματοποιούνται έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Στην αριστερή φωτογραφία, διακρίνεται πάσαλος που δείχνει το βάθος της γεώτρησης (12 μέτρα) και την ποσότητα των εκρηκτικών που έχουν τοποθετηθεί (έξι κιλά). Στη δεξιά φωτογραφία, διακρίνονται οι πάσαλοι, που έχουν τοποθετηθεί αρκετά κοντά ο ένας στον άλλον (απόσταση περίπου πέντε μέτρων). Πηγή φωτογραφιών: Facebook/Δημήτρης Ιμπραήμ

«Παράνομα σε ιδιόκτητη έκταση»

Εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες η ελληνική νομοθεσία φαίνεται να μην προστατεύει επαρκώς το περιβάλλον από τις έρευνες εξόρυξης υδρογονανθράκων, η Λίλα Τσάτση, ιδρυτικό μέλος της «Πρωτοβουλίας», λέει στο VICE ότι «οι υπεύθυνοι για τις έρευνες φαίνεται ότι δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμοι να τηρήσουν τους κανόνες για την προστασία της ιδιοκτησίας, πόσο μάλλον εκείνους για το περιβάλλον». Προς επίρρωση του παραπάνω, η «Πρωτοβουλία κατά της Έρευνας και Εξόρυξης Υδρογονανθράκων στην Ήπειρο» έδωσε αποκλειστικά στο VICE το παρακάτω βίντεο, όπου «φαίνεται ότι οι υπεύθυνοι των ερευνών έχουν εισέλθει παράνομα και κάνουν εργασίες σε ιδιόκτητη έκταση, χωρίς τη συναίνεση του ιδιοκτήτη, παρότι έχουν νομική υποχρέωση να παίρνουν πάντα τη γραπτή συναίνεση του ιδιοκτήτη, όταν μπαίνουν σε ιδιόκτητες εκτάσεις. Από το βίντεο προκύπτει ξεκάθαρα η παρανομία και μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν πρόκειται να σεβαστούν τον νόμο», συμπληρώνει η κ. Τσαγκαροπούλου. Σε ερώτηση του VICE για το παραπάνω περιστατικό, η κοινοπραξία Repsol-Energean Oil & Gas απάντησε: «Η αποδοχή των ιδιοκτητών γης στα αιτήματα για την διέλευση της έρευνας από ιδιωτικές εκτάσεις είναι απαραίτητη».

Η κ. Τσαγκαροπούλου αναφέρει και το εξής περιστατικό: «Μια μέρα, είδαμε κάποιους να ανοίγουν μονοπάτια στο δάσος και να κόβουν δέντρα. Τους ρωτήσαμε αν έχουν άδεια. Δεν μας απαντούσαν, μάλιστα ένας από τους υπεύθυνους έλεγε στα ιταλικά “Μην τους μιλάτε, μην τους δίνετε σημασία”. Καλέσαμε το δασαρχείο ως αρμόδια υπηρεσία, που μας είπε ότι είχαν κοπεί δέντρα κατά παράβαση της νομοθεσίας. Γι’ αυτόν τον λόγο, ζήτησα από τον εν λόγω κύριο να μην απομακρυνθεί, όμως εκείνος μπήκε στο αυτοκίνητό του, γκάζωσε και έφυγε». «Από τη μέχρι τώρα έλλειψη ενημέρωσης και την όλη συμπεριφορά, καταλαβαίνουμε ότι κάποιοι νομίζουν πως μπορούν να μας αντιμετωπίζουν σαν να είμαστε ιθαγενείς, ότι μπορούν να παραβιάζουν τη νομοθεσία και να κάνουν ό,τι θέλουν, λες και η Ήπειρος είναι αποικία τους», προσθέτει η κ. Τσάτση.


Η Λίλα Τσάτση, 43 ετών, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Πρωτοβουλίας κατά της Έρευνας και Εξόρυξης Υδρογονανθράκων στην Ήπειρο». Η φωτογραφία είναι μία ευγενική παραχώρηση της Greenpeace Greece © Evgenia Choros

Φόβοι για υποβάθμιση της οικονομίας

Η τοπική κοινωνία δεν ανησυχεί μόνο για το περιβάλλον. Η Λίλα Τσάτση, που εδώ και δέκα χρόνια μένει και ασχολείται με τον αγροτουρισμό στο Ζαγόρι, λέει στο VICE ότι «οι έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων δεν απειλούν μόνο το περιβάλλον, αλλά και την τοπική οικονομία. Το τουριστικό προϊόν μας βασίζεται κυρίως στο φυσικό περιβάλλον και ένα δίκτυο ντόπιων προϊόντων -όπως το νερό, τα τυροκομικά, τα πουλερικά, οι ιχθυοκαλλιέργειες-, τα οποία απολαμβάνουμε ακριβώς χάρη σε αυτό το περιβάλλον. Αν γίνουν εξορύξεις, θα καταστραφούμε και περιβαλλοντικά και οικονομικά». Η ίδια προσθέτει: «Σύμφωνα με υπάρχουσες εκτιμήσεις, οι εξορύξεις στην Ήπειρο θα δώσουν σε βάθος 25ετίας ποσότητα υδρογονανθράκων ίση με τις ανάγκες της Ελλάδας για ένα εξάμηνο. Για τόσο λίγο πετρέλαιο θα καταστρέψουμε τη φύση μας; Δεν μας ενδιαφέρει τι υπάρχει κάτω από τη γη μας, μας ενδιαφέρει ο θησαυρός που υπάρχει πάνω σε αυτήν. Αυτό βλέπουμε ως περιβαλλοντικό, οικονομικό και εθνικό συμφέρον, αυτό είναι το κεφάλαιό μας».

Όσον αφορά τα οικονομικά οφέλη από τη σύμβαση που κύρωσε η Βουλή για την έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στα Ιωάννινα, προβλέπεται φορολόγηση της εταιρείας εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων με 20% επί των δηλωμένων κερδών και με 5% περιφερειακό φόρο, ποσά που θα καταβάλλονται όταν και εάν ξεκινήσει η εξόρυξη. Ο Δημήτρης Ιμπραήμ υποστηρίζει ότι το περιβαλλοντικό τίμημα για την Ήπειρο θα είναι πολύ βαρύτερο σε βάθος χρόνου: «Πολλές φορές, ο απλός κόσμος νομίζει ότι υπάρχει πρόβλημα, όταν γίνει κάποιο μεγάλο ατύχημα και χυθεί πολύ πετρέλαιο. Ωστόσο, το μεγάλο ζήτημα προκύπτει από τα μικρά ατυχήματα που γίνονται καθημερινά, που σταδιακά μετατρέπουν ένα παρθένο μέρος σε βιομηχανική ζώνη. Σε αυτό, πρέπει να προστεθεί η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δίνει μια αρκετά καλή εικόνα των αναμενόμενων επιπτώσεων από τις εξορύξεις συμβατικών και μη συμβατικών υδρογονανθράκων: αέρια ρύπανση από τις εργασίες, κατάληψη και αλλαγή χρήσεων γης, μετατροπή φυσικών εκτάσεων σε βιομηχανικό τοπίο, δασικές αποψιλώσεις, ρύπανση υδάτινων πόρων, θόρυβος, πιθανότητα ατυχημάτων με διαρροή και ρύπανση».

Ο Γιώργος Δημαράς προσθέτει ότι «εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ενίσχυση της κλιματικής αλλαγής, είμαι αντίθετος στις εξορύξεις στην Ελλάδα και επειδή δεν πρόκειται να σώσουν την ελληνική οικονομία. Οι επιπτώσεις στη φύση και τον τουρισμό θα είναι πολύ μεγαλύτερες από τα κέρδη. Άλλωστε, χώρες με εξορύξεις υδρογονανθράκων μεγάλης κλίμακας δεν αύξησαν το βιοτικό τους επίπεδο. Γι’ αυτούς τους λόγους, δεν πρόκειται να στηρίξουμε όσες συμβάσεις έρθουν στη Βουλή για τις εξορύξεις στα 20 οικόπεδα που υπάρχουν μόνο για το Ιόνιο και το Λιβυκό Πέλαγος».

Από την άλλη πλευρά, στις απαντήσεις που έδωσε στο VICE, η κοινοπραξία Repsol-Energean Oil & Gas, υποστηρίζει ότι το έργο στην Ήπειρο θα δημιουργήσει «μια σειρά οφέλη για την τοπική κοινωνία, όπως ενδεικτικά είναι η απασχόληση τοπικού δυναμικού, προμήθειες αγαθών και εξοπλισμού, ενοικιάσεις δωματίων σε ξενοδοχεία, ενίσχυση του κοινωνικού ιστού, απομάκρυνση υπολειμμάτων από πολεμικές επιχειρήσεις. Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι τα δυνητικά κέρδη από μια ενδεχόμενη ανάπτυξη υδρογονανθράκων φορολογούνται με 25%, εκ των οποίων το 20% αποδίδεται στην τοπική κοινωνία. Επιπλέον, το ελληνικό Δημόσιο εισπράττει και δικαιώματα επί της συνολικής παραγωγής».

Άποψη του χωριού Βροσίνα στον δήμο Ζίτσας. Η φωτογραφία είναι μία ευγενική παραχώρηση της Greenpeace © Evgenia Choros

«Περιβάλλον και πετρέλαιο δύσκολα παντρεύονται»

Οι διαμαρτυρίες για το γεγονός ότι η τοπική κοινότητα δεν ενημερώθηκε ποτέ από την κεντρική διοίκηση σχετικά με τις έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, είχαν ως αποτέλεσμα ο δήμος Ζαγορίου να ανακαλέσει στις 30 Οκτωβρίου 2017 μια απόφαση της 3ης Οκτωβρίου, που παρείχε την άδεια πραγματοποίησης ερευνών για υδρογονάνθρακες σε δημοτικές και κοινοτικές εκτάσεις. Σημειώνεται ότι σήμερα πέντε από τους επτά εμπλεκόμενους Δήμους έχουν δώσει την έγκρισή τους για την πρόσβαση της έρευνας σε δημοτικές εκτάσεις.

Το VICE επικοινώνησε με τον νυν Δήμαρχο Ζαγορίου, Βασίλη Σπύρου, που σχολίασε την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για ανάκληση της άδειας ερευνών για υδρογονάνθρακες στο Ζαγόρι: «Δεν άλλαξε κάτι επί της ουσίας. Αυτό που άλλαξε ήταν ότι κινητοποιήθηκε ο κόσμος και θεωρήσαμε σωστό να ανακαλέσουμε την αρχική απόφασή μας, για να υπάρξει η απαραίτητη ενημέρωση. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε την υποχρέωση να προχωρήσει σε διαβούλευση με την τοπική κοινωνία. Ήταν κάτι που υποτίμησε, δεν πίστευε ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις. Όμως έπρεπε να το κάνει, επειδή είναι θέμα αξιοπιστίας της πολιτείας». Για τις αντιδράσεις των κατοίκων, ο δήμαρχος είπε ότι «η ανησυχία τους είναι εύλογη, σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες της εξόρυξης για τον τουρισμό και το περιβάλλον. Ωστόσο, δεν θεωρώ ότι κινούμαστε σε ένα πλαίσιο άσπρο-μαύρο, ότι δηλαδή από τις έρευνες θα προκληθούν μόνο μεγάλα προβλήματα στην περιοχή».

Σε ερώτηση για το αν τελικά είναι δυνατόν η Ήπειρος να συνδυάσει τον τρόπο ανάπτυξης που θα βασίζεται τόσο στην προστασία του περιβάλλοντος, όσο και στις εξορύξεις, ο δήμαρχος απάντησε: «Η Ήπειρος και το Ζαγόρι δεν έχουν πολλούς εναλλακτικούς τρόπους ανάπτυξης. Βασιζόμαστε στην προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση του πρωτογενή τομέα. Αν και δεν πρέπει να αποκλειστεί η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, νομίζω ότι τις περισσότερες φορές περιβάλλον και πετρέλαιο δύσκολα παντρεύονται. Αυτό μας προβληματίζει».

Στο πλαίσιο της έρευνας του VICE για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Μιχάλης Βερροιόπουλος, και η κοινοπραξία Repsol-Energean Oil & Gas, ‌τοποθετήθηκαν σχετικά με τον αντίκτυπο του έργου στο περιβάλλον και την τοπική οικονομία. Διαβάστε αναλυτικά τις απαντήσεις τους.
«Πρωτόγονη κατάσταση» από τις εξορύξεις στην Αλβανία

Λίγες ημέρες μετά την ανάκληση της απόφασης για πραγματοποίηση ερευνών στον δήμο Ζαγορίου, ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης και για 32 χρόνια δήμαρχος, Γαβριήλ Παπαναστασίου, πραγματοποίησε δύο ταξίδια στο Φιέρι της Αλβανίας, όπου γίνεται εξόρυξη υδρογονανθράκων. Ήθελε να δει με τα μάτια του τι σημαίνει εξόρυξη πετρελαίου στη Βόρεια Ήπειρο. Ο ίδιος διηγήθηκε την εμπειρία του στο VICE:

«Είδαμε μια πρωτόγονη κατάσταση. Εξαιτίας των εξορύξεων, το έδαφος στην περιοχή έχει υποστεί καθιζήσεις, ενώ υπάρχει έντονη δυσοσμία και συνεχής ηχορύπανση που συναντήσαμε σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από το σημείο των πρώτων γεωτρήσεων. Ακόμη, έχει σημειωθεί ραγδαία μείωση των καλλιεργήσιμων εδαφών και εντοπίζεται αυξημένη θνησιμότητα ακόμη και σε νεαρές ηλικίες. Ένας γιατρός μάς είπε ότι στην περιοχή υπάρχουν αυξημένα ποσοστά θανάτων από λευχαιμία. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου, επισκεφτήκαμε κάποια σπίτια, όπου μετά από μια σεισμική δόνηση το πετρέλαιο είχε βγει στις αυλές. Αν και η Αλβανία δεν διέπεται από την προστατευτική ευρωπαϊκή νομοθεσία και δεν θέλω να πιστεύω ότι θα δούμε ανάλογες εικόνες στην Ελλάδα, νομίζω ότι αν τελικά γίνει εξόρυξη πετρελαίου στην Ήπειρο, θα έχουμε σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τον τουρισμό. Αυτό, σε συνδυασμό με την αποδεδειγμένη επιστημονικά πιθανότητα αύξησης της σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή, με κάνει να είμαι κάθετα αντίθετος με την προοπτική εξορύξεων υδρογονανθράκων στην Ήπειρο. Την ώρα που όλος ο πλανήτης προσπαθεί να αντικαταστήσει το πετρέλαιο με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εμείς ξαφνικά θέλουμε να το αντλήσουμε;».

Άποψη του ποταμού Βοϊδομάτη στην Ήπειρο. Η φωτογραφία είναι μία ευγενική παραχώρηση της Greenpeace © Evgenia Choros

«Οι εταιρείες θα φύγουν, εμείς θα μείνουμε»
Κάθε πρωί, η Φρόσω Τσίτζου, μια γυναίκα 34 ετών που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Γιάννενα, πηγαίνει στο γεωπονικό κατάστημα που διατηρεί στη Ζίτσα, ένα χωριό με λιγότερους από 1.000 κατοίκους, το οποίο όμως είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο για το κρασί του, που απολαμβάνει προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. «Όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στη γεωπονία, αποφάσισα να γυρίσω στην Ήπειρο. Άνοιξα το κατάστημα στη Ζίτσα, ώστε να συμμετέχω στην παραγωγή του κρασιού, που κάνει το μικρό χωριό μας γνωστό σε όλον τον κόσμο. Από μικρή αυτό ονειρευόμουν».

Η Φρόσω ανήκει στις εξαιρέσεις των νέων ανθρώπων που αποφάσισαν να μην εγκαταλείψουν την επαρχία, ένα φαινόμενο που έχει κάνει πολλά χωριά στην Ελλάδα να ερημώσουν. «Εμείς, η νέα γενιά, πρέπει να προστατέψουμε τον τόπο μας, επειδή εμείς και τα παιδιά μας θα ζήσουμε εδώ. Αποφασίσαμε να μείνουμε στα χωριά, για να βελτιώσουμε με τη δουλειά μας την ελληνική επαρχία και να αναβαθμίσουμε την παραγωγή μας, όχι να την υποβαθμίσουμε. Η ενασχόληση με τη γη είναι ένας δημιουργικός τρόπος ζωής για εμάς. Όλος ο τόπος ζει γύρω από το κρασί, περιμένουμε πώς και πώς τον τρύγο, φοβόμαστε μη βρέξει και χαλάσει η παραγωγή. Είναι μια διαδικασία που κρατάει αιώνες στα χωριά μας».

Στο πλαίσιο της έρευνας του VICE για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο, ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Μιχάλης Βερροιόπουλος, και η κοινοπραξία Repsol-Energean Oil & Gas, ‌τοποθετήθηκαν σχετικά με τον αντίκτυπο του έργου στο περιβάλλον και την τοπική οικονομία. Διαβάστε αναλυτικά τις απαντήσεις τους.

Η Φρόσω, μέλος της «Πρωτοβουλίας», λέει στο VICE ότι «η εξόρυξη υδρογονανθράκων ενδέχεται να βάλει τέλος στον παραγωγικό χαρακτήρα της Ηπείρου. Τα αμπέλια δεν θα είναι τα ίδια, δίπλα σε γεωτρήσεις. Γίνεται να έχουμε τον τρύγο, πλάι σε γεωτρήσεις; Φαντάζεστε τη Γαλλία να επιτρέπει εξόρυξη πετρελαίου στη Βουργουνδία; Γι’ αυτό θέλουμε να μιλήσουμε στον κόσμο, τόσο στην Ήπειρο όσο και σε άλλα μέρη της Ελλάδας όπου πρόκειται να γίνουν έρευνες για υδρογονάνθρακες, προτού είναι πολύ αργά. Αυτό, επειδή οι εταιρείες κάποτε θα φύγουν. Εμείς και τα παιδιά μας θα μείνουμε».

Θοδωρής Χονδρόγιαννος 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.