Ο Σκηνοθέτης που Απέκτησε Πρόσβαση στα «Κορίτσια της Χρυσής Αυγής» Διηγείται Όσα Έζησε Μαζί τους

Ο Håvard Bustnes εξηγεί πώς κατάφερε από το black metal, να φτάσει να βγάλει τη μάσκα από τα μέλη της οργάνωσης. Την ημέρα που είχα διαδικτυακό ραντεβού με τον Håvard Bustnes, η επίσημη σελίδα του ντοκιμαντέρ του Golden Dawn Girls είχε πέσει, μετά από μαζικά report, στο πλαίσιο ενός διαδικτιακού πολέμου.

Προφανώς, δεν άρεσε καθόλου η προσέγγιση του Νορβηγού σκηνοθέτη για τις γυναίκες της Χρυσής Αυγής, που δεν θέλησε να τις παρουσιάσει όπως εκείνες περίμεναν, σαν «άνθρωποι κανονικοί, με οικογένειες». Από το τρέιλερ της ταινίας, φαίνεται πως το ντοκιμαντέρ του Håvard Bustnes, που προβλήθηκε στο διεθνές φεστιβάλ ντοκιμαντέρ IDFA στο Άμστερνταμ, είχε σκοπό να βγάλει τη μάσκα από τα μέλη της οργάνωσης.

Ο σκηνοθέτης που απέκτησε σπάνια πρόσβαση στις γυναίκες της Χρυσής Αυγής, μεταξύ αυτών και στην κόρη του αρχηγού, Ουρανία Μιχαλολιάκου, εκτιμά ότι έκανε ένα ντοκιμαντέρ που -ντυμένο και με αρχειακό υλικό- εκθέτει, στην πραγματικότητα, τα μέλη της. Το αν το κατάφερε, θα το κρίνει και το ελληνικό κοινό, την άνοιξη, όταν θα προβληθεί στη χώρα μας, όπως λέει κι ο ίδιος. Ένα από τα βασικά ερωτήματα, πάντως, είναι πώς κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση στην υπόδικη νεοναζιστική οργάνωση: το ντοκιμαντέρ Blackhearts, για το black metal, με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Γερμενή -ή «Καιάδα»-, φαίνεται ότι ήταν αυτό που έδωσε το πράσινο φως στις γυναίκες της οργάνωσης, ώστε να δεχτούν την κάμερα του Bustnes στα ενδότερα.

VICE: Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη Χρυσή Αυγή;

Håvard Bustnes: Από τότε που ήμουν παιδί, ερχόμουν για διακοπές στην Ελλάδα, ήταν ένας παράδεισος για εμένα. Πάντα την αγαπούσα, είναι μια πανέμορφη χώρα. Όταν έμαθα ότι η Χρυσή Αυγή είναι το πέμπτο μεγαλύτερο κόμμα, σοκαρίστηκα. Ήθελα να μάθω περισσότερα για αυτό. Ένας ακόμη λόγος ήταν ότι ένας συνάδελφός μου, ο Christian Falch, ήταν ο παραγωγός του ντοκιμαντέρ για τον Γιώργο Γερμενή και τη σκηνή του black metal. Όταν είδα ότι απέκτησε πρόσβαση στο κόμμα, θέλησα να γυρίσω ένα πολιτικό ντοκιμαντέρ μεγαλύτερης διάρκειας.


Πώς κατάφερες να αποκτήσεις πρόσβαση στη Χρυσή Αυγή; Ποιο ήταν το άτομο που σου την παραχώρησε;

Αρχικά, γνωρίσαμε την Τζένη. Είναι η γυναίκα του Γιώργου Γερμενή, γνωστού και ως «Καιάδα». Εκείνη μας συνέστησε στη Δάφνη, τη μητέρα του Παναγιώτη Ηλιόπουλου και αργότερα στην Ουρανία Μιχαλολιάκου, την κόρη του Νίκου Μιχαλολιάκου.


Είχαν πάρει άδεια από την αρχηγία του κόμματος;

Υποθέτω ότι θα είχαν ενημερώσει τον αρχηγό. Δεν ξέρω, αλλά πιθανότατα, ναι.

Πιστεύεις ότι ίσως το γεγονός πως δεν ζεις στην Ελλάδα και είσαι από τη Νορβηγία, σε βοήθησε να αποκτήσεις πρόσβαση; Ίσως να σκέφτηκαν ότι δεν έχεις πρόθεση να τους παρουσιάσεις αρνητικά.

Πιθανώς, δεν ξέρω.

Πόσον καιρό γυρίζατε την ταινία και ποια περίοδο έγινε αυτό;

Το project άρχισε το 2013. Νομίζω ότι τα γυρίσματα ξεκίνησαν για πρώτη φορά το 2014 και τράβηξα την τελευταία σκηνή φέτος, τον Ιούνιο του 2017. Συνολικά, τα γυρίσματα διήρκεσαν 3,5 χρόνια περίπου.


Τι ήταν αυτό που σε έκανε να εστιάσεις συγκεκριμένα στις γυναίκες της Χρυσής Αυγής και να γυρίσεις μια ταινία για αυτές;

Όταν ξεκινήσαμε το project, οι άνδρες ήταν στη φυλακή. Ταυτόχρονα, όμως, ήθελα να τις καταλάβω καλύτερα. Είχα μεγάλη περιέργεια για τις γυναίκες.

Γνώριζες τις απόψεις της Χρυσής Αυγής για τις γυναίκες; Ήξερες ότι τις βλέπουν σαν τις μητέρες που φροντίζουν τους άνδρες «πολεμιστές» και ότι η οργάνωση έχει αντιφεμινιστική ιδεολογία; Με άλλα λόγια, σου εξέφρασαν την πραγματική τους άποψη για τις γυναίκες;

Όταν γνωριστήκαμε, οι περισσότεροι άνδρες ήταν στη φυλακή, όπως είπα. Επομένως, εκείνη την περίοδο, οι γυναίκες είχαν κεντρικό ρόλο. Είχαν αναλάβει να προπαγανδίσουν τις ιδέες του κόμματος και ήταν αυτές που διοργάνωναν την εκλογική εκστρατεία. Ήταν διαφορετική, λοιπόν, η κατάσταση, όταν γυρίζαμε το ντοκιμαντέρ.

Μίλησέ μας λίγο για το ντοκιμαντέρ. Τι να περιμένουμε να δούμε;

Ακολουθήσαμε τις γυναίκες κατά την περίοδο που ανέλαβαν την ηγεσία της Χρυσής Αυγής, τότε που οι άνδρες ήταν στη φυλακή. Ταυτόχρονα, η ταινία αποτελεί μιας είδους διελκυστίνδα ανάμεσα σε εμένα και σ' αυτές, ως προς το ποιος «ελέγχει» το ντοκιμαντέρ, πράγμα που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Υπάρχει μια αντίθεση ανάμεσα στον τρόπο που προσπαθούν να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους και τη δική μου προσέγγιση πάνω στην ταινία, κι αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Ένιωσες να κινδυνεύεις, όσο γυρίζατε το ντοκιμαντέρ;

Στην αρχή, φοβόμουν. Μας είχαν προειδοποιήσει ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να επιτεθεί σε δημοσιογράφους. Μας είχαν πει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και οι Έλληνες δημοσιογράφοι με τους οποίους μιλήσαμε, μας είπαν επίσης ότι ήταν επικίνδυνο. Υπήρξε ένα περιστατικό μια μέρα που τραβούσαμε πλάνα στο Σύνταγμα και ξαφνικά εκτοξεύτηκε ένα δακρυγόνο στο ένα μέτρο από τον φωτογράφο μας. Επίσης, είδαμε πολύ κόσμο με παλούκια και άλλα τέτοια. Τις περισσότερες φορές, πάντως, νιώθαμε ασφαλείς.

Σας ρώτησαν ποια είναι η δική σας άποψη, κατά τα γυρίσματα;

Όχι, όμως νομίζω ότι αυτό οφείλεται και στο black metal. Η Νορβηγία είναι η χώρα όπου γεννήθηκε το black metal και εμείς παρουσιάσαμε τη σύνδεση του black metal με ένα ακροδεξιό κόμμα. Νομίζω ότι αυτός είναι ο λόγος, το ντοκιμαντέρ για το black metal.

Μετά την κυκλοφορία του τρέιλερ, επικοινώνησε μαζί σας η οργάνωση ή κάποιο μέλος της;

Όχι, δεν υπήρξε κάποια αντίδραση σε αυτό. Όμως, όταν κυκλοφόρησε το trailer στο πλαίσιο του φεστιβάλ στο οποίο θα προβαλόταν, οι διοργανωτές αναγκάστηκαν να απενεργοποιήσουν τα σχόλια, καθώς ήταν γεμάτα με αναφορές στον εθνικισμό και άλλα τέτοια.

Σήμερα, η ιστοσελίδα σας δέχτηκε επίθεση.

Ναι, την έριξαν.

Αισθάνεσαι να απειλείσαι τώρα;

Όχι.

Θα έρθεις, δηλαδή, ξανά στην Ελλάδα.

Το ελπίζω. Την αγαπώ την Ελλάδα. Είναι ο αγαπημένος μου καλοκαιρινός προορισμός.

Παρακολουθείς τις εξελίξεις της δίκης της Χρυσής Αυγής;

Μερικές φορές ενημερώνομαι από μια ιστοσελίδα όπου γίνονται αναρτήσεις που συνοψίζουν τα τεκταινόμενα. Προσπαθώ να τις διαβάζω κατά καιρούς. Επίσης, δύο φορές παρευρέθηκα στη δικαστική αίθουσα, για να παρακολουθήσω τη δίκη. Όμως, δεν είμαι ειδικός πάνω στο θέμα.

Τι προκύπτει από το ντοκιμαντέρ για τον ρόλο του αρχηγού, Νίκου Μιχαλολιάκου;

Η Ουρανία λέει ότι η Χρυσή Αυγή έχει μόνο έναν αρχηγό. Δεν υπάρχει δεύτερος, τρίτος ή τέταρτος αρχηγός.

Σκοπεύετε να προβάλετε το ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα; Θα το ανεβάσετε και σε πλατφόρμες όπως το Vimeo ή το Film Faction;Δεν πρόκειται να το ανεβάσουμε στο Vimeo. Δεν ξέρουμε ακριβώς πότε θα το δείξουμε στην Ελλάδα, όμως θα είναι κάποια στιγμή την άνοιξη.