Μουσική και κοινωνικά κινήματα: Συζήτηση στο κάμπινγκ του Antinazi zone στις 5/8 με τους Social Waste

Της Αθηνάς Καρυάτη

Στις 5/8, στα πλαίσια του κάμπινγκ του Antinazi zone έγινε η συζήτηση για τη μουσική και τα κοινωνικά κινήματα και το πως η καλλιτεχνική δημιουργία σχετίζεται με την κοινωνία. Ομιλητές ήταν ο Πέτρος Πυλαρινός, ραδιοφωνικός παραγωγός στο  AfanDub Radio και ο Λεωνίδας Οικονομάκης από τους Social Waste

Τη συζήτηση άνοιξε ο Πέτρος Πυλαρινός, ο οποίος έκανε μια ιστορική αναδρομή, παρουσιάζοντας τη διαλεκτική σχέση διάφορων ειδών μουσικής όπως η τζαζ, η ρέγκε, το ροκ, η φολκ, με τα κοινωνικά και εργατικά κινήματα.

Η μουσική, ως από τη φύση της μέσο έκφρασης σκέψεων, συναισθημάτων και ψυχικών καταστάσεων, λειτούργησε σαν εργαλείο έκφρασης καταπιεσμένων κοινωνικών ομάδων. Όταν αυτές συγκρότησαν κινήματα για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, χρησιμοποίησαν και τη μουσική ως όπλο τους ενάντια στο σύστημα.

Από την άλλη το σύστημα, μέσα από τη μουσική βιομηχανία, σε αρκετές περιπτώσεις αγκαλιάζει κάποια μουσικά είδη που σχετίζονται με τα κινήματα, προκειμένου να εξουδετερώσει την δυναμική τους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ρέγκε μουσική, η οποία από έκφραση αντίστασης στην καταπίεση έχει γίνει μουσική υπόκρουση του beach bar, ενώ ο βασικός εκπρόσωπός της, Μπομπ Μάρλεϊ, έχει γίνει ακόμη και στάμπα σε εσώρουχα.

Στη συνέχεια μίλησε ο Λεωνίδας Οικονομάκης ο οποίος έκανε επίσης μια ιστορική αναδρομή για το πως ξεκίνησε και δημιουργήθηκε το χιπ χοπ. Ήταν αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόζονταν την δεκαετία του 70 στην Αμερική, όταν Αφροαμερικανοί και Λατίνοι νέοι, μη έχοντας οποιαδήποτε άλλη πρόσβαση στη μουσική, ξεκινούν με λίγους απλούς ήχους κι αργότερα ένα μικρόφωνο να δημιουργήσουν τη δική τους.

Η ραπ, κομμάτι της κουλτούρας της χιπ χοπ, ξεκινά σαν αστείο κι έπειτα γίνεται έμπνευση. Γίνεται καταγγελτικό, είναι ταυτισμένο με τους Αφροαμερικανούς και τους Λατίνους και ως εκ τούτου είναι αδύνατο να γίνει μέσο έκφρασης φασιστικών ιδεών. 

Είναι ελεύθερο και ανοιχτό για όλους όσους θέλουν να εκφραστούν μέσα από αυτό, ανεξάρτητα αν έχουν δουλεμένη φωνή ή όχι. Έτσι, αποτελεί απειλή για το σύστημα, το οποίο προσπαθεί να το κάνει ακίνδυνο, δημιουργώντας την εικόνα του ράπερ σεξιστή μαφιόζου με τις αλυσίδες και τις κοπέλες που χορεύουν δίπλα του.

Ακολούθησε πολύ ζωντανή συζήτηση για τη στρατευμένη τέχνη και το χαρακτήρα της, αλλά και για την αρνητική χροιά που παίρνει κατά διαστήματα αυτός ο χαρακτηρισμός.

Κοινός τόπος της συζήτησης ήταν ότι κάθε μουσική που παράγεται ή εμπνέεται από τα κινήματα είναι με μια έννοια στρατευμένη: σκοπεύει στο να διαδώσει τα μηνύματα των κινημάτων, διατηρεί την ιστορική μνήμη ενός αγώνα του παρελθόντος και τελικά εμπνέει νέα κινήματα. 

Έτσι κι αλλιώς η μουσική είναι ένα εργαλείο, ένα όπλο στα χέρια αυτού που τη δημιουργεί, αφού του δίνει τη δυνατότητα να μιλήσει σε μεγαλύτερα ακροατήρια. Έτσι η μουσική στα χέρια του Γκέμπελς ή του Στάλιν, αποτελούσε επίσης στρατευμένη τέχνη, αλλά με ιδιαίτερα αρνητική χροιά, ενώ στα χέρια των κινημάτων, γίνεται το μεγάφωνο τους. Προωθεί την αλλαγή που όλοι χρειαζόμαστε, συμβάλλοντας στις μελλοντικές νίκες των κινημάτων που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη και τελικά μπορεί να παίξει ρόλο στη συνολική ανατροπή του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος.